Monday, July 23, 2012

အေရွ.က ေန၀န္းထြက္သည့္ပမာ


၁။ လူမေျပာင္းလွ်င္ မူမည္မွ်ပင္ေျပာင္းေျပာင္း ေကာင္းမလာနိုင္ပါဟု ေျပာသံသဲ့သဲ့ ၾကားမိပါသည္။ လူလည္း မေျပာင္းပါ။ ေခတ္ေျပာင္းခ်င္ေျပာင္း၊ စနစ္ကလည္း ေျပာင္းမည္မထင္ပါ။ ဤေခတ္၊ ဤစနစ္ကို မေကာင္းတြင္တြင္ေျပာ၍ အမွန္တကယ္ ေျပာင္းလဲမွဳကို လက္ခံရန္ မ၀ံ့ရဲေသာ၊ ေျပာင္းလဲမွဳ အတြက္ အသင့္မျဖစ္ေသာ လူမ်ားအတြက္ ဤစာစုကိုေရးမိပါသည္။

၂။ တိုင္းျပည္တစ္ခုအတြက္ အေရးအႀကီးဆံုးသည္ (ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ) အစိုးရ ယႏၱရားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရယႏၱရားတြင္ ထိုယႏၱရားကို လည္ပတ္ေစေသာ ဌာနမ်ားသည္ အဓိကျဖစ္ပါသည္။ သို.ရာတြင္ ထိုဌာနဆိုင္ရာတို. လည္ပတ္ေနေသာ နည္းစနစ္မ်ားသည္ (အမ်ားစုမွာ) အဂၤလိပ္လက္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကာစ အခ်ိန္ကာလမွ နည္းစနစ္မ်ားႏွင့္ ကြာျခားပါ၏ေလာဟု သံသယ ပြားရပါသည္။ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးကာလတြင္ မည္သည့္စီမံကိန္းကိုပဲ ရပ္ဆိုင္း၍ မည္သည့္စီမံကိန္းကိုပဲ အသစ္ျပန္စစ၊ ထူးျခားလာမည္မဟုတ္ဟု ဆိုရပါမည္။

၃။ စီမံကိန္းမ်ား မေအာင္ျမင္သည့္အခါတိုင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္ တိုးတက္မွဳမရ၍ စူးစမ္းေမးျမန္းခံရတိုင္း ေတာင္းဆိုတတ္ေသာ ကိစၥသံုးရပ္ ရိွပါသည္။ သရီးအမ္မ္ (3M) ဟုေခၚၾကေသာ လူ၊ေငြ၊ပစၥည္း (Man, Money, Material) ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အခါမ်ားစြာပင္ ဖြဲ.စည္းပံုျပင္ဆင္ေရးဟူသည္ အဆိုပါသံုးရပ္ တိုးျမွင့္ေတာင္းခံေရးျဖစ္သြားတတ္ပါသည္။ ထိုအခါ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ျပင္ဆင္ေရးသည္ ၀န္ေပါ့သြားရမည့္အစား ပို၍ပင္ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးျဖစ္သြားရပါသည္။

၄။ ဖူကူယားမား၏ နိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး စာအုပ္တြင္ ေစ်းကြက္စနစ္ေဖၚေဆာင္ေရး၊ ပုဂၢလိကပိုင္ျပဳေရးထက္ အေရးႀကီးေလေသာ အခ်က္တစ္ခုကို ထပ္တလဲလဲ ေဖၚျပခဲ့ပါသည္။ ယင္းမွာ အဖြဲ.အစည္းမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားေရး ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အဖြဲ.အစည္းစြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားေရးကို လူတိုးေတာင္းေရး၊ ေငြတိုးေတာင္းေရး၊ ပစၥည္းတိုးေတာင္းေရးႏွင့္ မေရာေထြးေစခ်င္ပါ။

၅။ အခ်ိဳ.က ႀကိဳးနီစနစ္ဟု ေျပာၾကေသာ ရံုးပိုင္းဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားသည္ (ေျပာခဲ့ၿပီးသလို) လြတ္လပ္ေရးရကာစေခတ္ႏွင့္ မျခားျဖစ္ေနပါေသးသည္။ ထို.အျပင္ ဌာနဆိုင္ရာ ဖြဲ.စည္းပံု မ်ားသည္ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲဖြဲ.စည္းရန္ ခက္သည္ကတစ္ေၾကာင္း၊ မည္သူမွ ဦးေႏွာက္ေျခာက္ခံ စဥ္းစားမေနသည္ကတစ္ေၾကာင္းေၾကာင့္ ရိွရင္းစြဲအတိုင္းသာ ေရာႀကိတ္ေနၾကပါသည္။ မည္သူကမွ ရိွရင္းစြဲ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း ျဖစ္စဥ္ကို ျပန္လည္၍ ပိုမို ေကာင္းမြန္သက္သာလြယ္ကူေသာ နည္းကို စဥ္းစားရန္မႀကံစည္ၾကပါ။ သူရို.ဆီ၀ယ္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဟူသည္ ေငြေၾကး၊ အခ်ိန္၊ လူအင္အားေလ်ာ့ခ်ရန္အတြက္ ေခတ္မွီနည္းစနစ္မ်ား၊ စီမံခန္.ခြဲမွဳ ပံုစံမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။

၆။ ခက္သည္က ေပၚလစီမိတ္ကာလယ္ဗယ္ျဖစ္ေသာ လူတန္းစားသည္ ေခတ္မွီ နည္းပညာကို မသိပါ။ စီမံခန္.ခြဲမွဳကို မေလ့လာပါ။ လူမွန္ေနရာမွန္ကို (ဖြဲ.စည္းပံုအေသျဖစ္၍လည္း ပါပါသည္) မထားရိွပါ။ ေျပာရသည္ကိုေတာ့ အားနာပါသည္။ တိုးတက္ေရးကိစၥအတြက္ ကိုယ့္ဌာန၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ပံုျဖစ္စဥ္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္မွဳ အင္မတန္အားနည္းပါသည္။ သူရို.ဆီ၀ယ္ Enterprise Architecture, Business Process Reengineering စေသာမိုဒယ္မ်ားျဖင့္ စနစ္တက်ျပန္လည္သံုးသပ္ တည္ေဆာက္အပ္ေသာ ဌာနအဖြဲ.အစည္းမ်ားစြာ ေပးထြက္လာခဲ့ပါၿပီ။ ထိုသို.ေသာ သံုးသပ္မွဳမ်ိဳး ျမန္မာနိုင္ငံ၀ယ္ အင္မတန္မအားနည္းပါသည္။ ရိွရင္းစြဲလူမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို အျပည့္အ၀ အသံုးခ်နိုင္ျခင္းလည္းမရိွပါ။

၇။ အဖြဲ.အစည္း စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားလာေစရန္ ဒီဇိုင္းျပန္ဆင္မည့္ မူ၀ါဒေရးဆြဲသူမ်ား မရိွသလို ေပးလာမည့္အႀကံဥာဏ္ကို နားလည္လက္ခံမည့္သူ မရိွသေလာက္ရွားေနသည္ကို ၀မ္းနည္းဖြယ္ေတြ.ေနရပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရား အတြင္း ဒီမိုး ဒီေရ ဒီလူေတြျဖင့္ ဒီအတိုင္းသြားေနပါက သိၾကားမင္း ဆင္းကယ္သည့္တိုင္ တိုးတက္ေရးလမ္းစ မျမင္ပါ။

၈။ အေရွ.က ေန၀န္းထြက္သလို တို.ေခတ္ကိုေတာ့ ေရာက္ရမည္မွာ မလြဲပါ။ ထို.အတူ ေနာက္ႏွစ္ေပါင္းမည္မွ်မွန္းလည္း မသိပါေခ်။

ေအာ္လ္တာေနးတစ္ ေပၚလစီ-၂


၉။ တိုင္းျပည္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳစနစ္မွားယြင္းျခင္း ႏွင့္ တိုင္းျပည္က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳစနစ္ အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ မေအာင္ျမင္ျခင္းသည္ ရလာဒ္အက်ိဳးတရား တူသည္ထားဦး။ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ ရမည့္ အေၾကာင္းတရား တူမည္မဟုတ္ပါ။ ထို.အတူ ျပည္သူလူထုက အျပစ္တင္သည္ကို ျငင္းဆန္ရန္ ရည္ရြယ္ရင္းမရိွေသာ္လည္း 'အမ်ားညီ၍ ဤကို ကၽြဲ' ဖတ္ၾကပါမ်ားလာေသာအခါ နိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ မီဒီယာသမားမ်ားကပါ သံေယာင္လိုက္၍ စနစ္မွားသည္ စနစ္မွားသည္ဟု ေျပာလာၾကပါေတာ့မည္။ က်န္းမာေရး နယ္ပယ္မွ ဆရာမႀကီး တစ္ဦး ေျပာေသာ စကားကို ျပန္လည္ကိုးကား ေဖၚျပလိုပါသည္။ 'တကယ္ေတာ့ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနကလည္း WHO (ကမာၻ. က်န္းမာေရး အဖြဲ.) ဂိုက္လိုင္းအတိုင္း လုပ္ေနတာပဲ' ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ဤအေၾကာင္းမ်ားကို အေသး မစိတ္မီ ေခတၱ ရပ္နားထားပါဦးမည္။

၁၀။ ဆရာ၀န္မ်ားသည္ အင္မတန္ အတၱႀကီးသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ အျပစ္တင္ျခင္းမဟုတ္ေသာ္လည္း ဤအတိုင္းပင္ ခံစားမိပါသည္။ ေဆးတကၠသိုလ္၀င္ခြင့္ကို တကၠသိုလ္၀င္တန္း အမွတ္ျဖင့္ ျဖတ္လိုက္ေသာအခါ 'ထိပ္' ဆိုေသာေနရာမွ ေက်ာင္းသားမ်ား (ထိပ္ဆိုေသာ ေနရာကို ေရာက္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံု ႀကိဳးစားလာၾကသူမ်ား) ေဆးေက်ာင္းတက္လာၾကပါေတာ့သည္။ ထိပ္ေရာက္ေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ပို.ခ်င္ၾကေသာ မိဘမ်ားကလည္း (အဆိပ္ပင္ ေရေလာင္းသည္မေျပာရက္သည့္တိုင္) တရားသည္မတရားသည္ မေတြးပဲ သားသမီးျဖစ္သူအတြက္ နည္းမ်ိဳးစံု ႀကိဳးစားအားထုတ္ေပးၾကပါသည္။ အားနာနာႏွင့္ပင္ ေျပာရပါမည္။ ဆရာ၀န္ဘြဲ. ရၿပီးသည့္တိုင္ လူမွဳေရးရာတြင္၊ လူ.ပတ္၀န္းက်င္ လူ.အသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ လူလားမေျမာက္ေသးေသာ ဆရာ၀န္ေလးေပါင္းမ်ားစြာ ရိွေနပါသည္။ ငါသာေရွ.ေရာက္ဖို.၊ ငါအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးျဖစ္ဖို.၊ ငါေအာင္ျမင္ဖို. ဆိုသည့္ စိတ္ဓာတ္မ်ားျခင့္ ပူေလာင္ေနၾကသူမ်ား မ်ားေနပါသည္။ အားနာပါသည္။ မ်ားေနပါသည္။ မ်ားခဲ့ၾကပါသည္။

၁၁။ လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ေရာက္သည့္အခါတြင္ သင္ယူလာခဲ့ေသာ ပညာကို ျပည္သူလူထုအတြက္ အသံုးခ်ရန္ထက္ ေနာင္တြင္ ေလ်ွာက္ရလတၱံ.ေသာ ခရီးလမ္းေျဖာင့္ျဖဴးေရး အတြက္သာ ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္မည့္ ဆရာ၀န္မ်ား မ်ားလာျခင္းသည္ ေကာင္းေသာ လကၡဏာျဖစ္ပါသလား။ စာသင္ၾကားရျခင္းကို ၀ါသနာ လံုး၀မပါေသာ္လည္း ၿမိဳ.ႀကီးျပႀကီးမ်ားတြင္ ေနရျခင္း၊ ညဂ်ဴတီမေစာင့္ရျခင္း၊ စေနတနဂၤေႏြ အားလပ္ရက္ ရျခင္း စသည္ျဖင့္ စာက်က္ခ်ိန္ရေသာ ေဆးတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ဆရာအျဖစ္ အလုပ္၀င္ျခင္းျဖင့္ 'အရိပ္ခို' ေနခ်င္ၾကေသာ ဆရာ၀န္ေလးမ်ားစြာရိွခဲ့ပါၿပီ။ ထို.အတူ အထက္လမ္း ေအာက္လမ္းမ်ားစြာ သံုး၍ 'ၿမိဳ.ႀကီးျပႀကီး' မ်ားတြင္ ခိုကပ္ေနၾကရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကေသာ ဆရာ၀န္မ်ား ယခင္ကလည္း ရိွခဲ့ပါသည္။ ယခုလည္း ရိွၾကပါလိမ့္ဦးမည္။

၁၂။ တစ္ခုတည္းေသာ အေၾကာင္းတရား မဟုတ္သည့္တိုင္ ဤသို.ေသာ အေၾကာင္းမ်ားျဖင့္ နယ္သို. သြားခ်င္ေသာ ဆရာ၀န္မ်ား နည္းပါးပါသည္။ ဆရာ၀န္ လူဦးေရအခ်ိဳးသည္ ၿမိဳ.ေပၚႏွင့္ ေက်းလက္ မတူညီသလို ရန္ကုန္တိုင္းႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ တူမည္မဟုတ္ပါ။ ဆရာ၀န္မ်ား နယ္သို.မသြားခ်င္ျခင္းကို အျပစ္တင္ေနသည္မဟုတ္ပါ။ 'ကုသိုလ္၊ ပညာ၊ ဥစၥာရရန္ သင့္ရာေဒသ' အၿမဲေနလိုခ်င္ၾကသူမ်ားကို အျပစ္တင္သင့္သည္ဟုလည္း မခံယူပါ။ တိုင္းျပည္အတြက္၊ လူထုအတြက္ ဟူသည္ ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္တြင္သာ ေျပာ၍ ေကာင္းပါသည္။

၁၃။ အျခားေသာ (ဆရာ၀န္ မဟုတ္သည့္) ၀န္ထမ္းမ်ား အတြက္ ေနရာေကာင္းျခင္းသည္ ၿမိဳ.ေပၚနယ္ေပၚနွင့္ မဆိုင္ပဲ 'ခြင္' ေကာင္းမေကာင္းေပၚတြင္သာ မူတည္ပါသည္။ အျပင္ 'ဂ်ီပီ' ဖြင့္ရေသာ ဆရာ၀န္မ်ား အေနနွင့္ ၀င္ေငြအနည္းအမ်ားသည္ ခြင္ေပၚတြင္ မူတည္ေနျခင္း မဟုတ္ပဲ ကိုယ္ပင္ပန္းမွ ကိုယ္စားရေသာ ကိစၥသာျဖစ္သျဖင့္ နယ္မသြားလိုျခင္းကို အျပစ္တင္ရန္ အေၾကာင္းမရိွေပ။ ေဆးရံုမ်ားတြင္ ေန.ဂ်ဴတီ၊ညဂ်ဴတီမ်ားျဖင့္ ပင္ပန္းရေသာ ဆရာ၀န္သည္ ၿမိဳ.ေပၚ၊နယ္ မျခားနားပါ။ (နယ္မွာပင္ ပိုပင္ပန္းဖို.မ်ားပါသည္)

၁၄။ က်န္းမာေရး ေပၚလစီ ေကာင္းမေကာင္း 'ေရာင္ျပန္'ဟပ္ေသာ အေရးႀကီးသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ညႊန္းကိန္းမွာ 'က်န္းမာေရးစြမ္းအားစုမ်ားကို လံုေလာက္စြာ ေနရာခ်ထားျခင္း' allocation of adequate resources ျဖစ္ပါသည္။  စြမ္းအားစုမ်ား မလံုေလာက္သည့္အခါ၊ ေနရာခ်ထားမွဳမ်ား လိုအပ္ခ်က္ရိွလာသည့္အခါ က်န္းမာေရး ေပၚလစီကို ေမးခြန္းထုတ္ရေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။ မသြားခ်င္ေသာသူကို သြားေစရန္အတြက္ ဥံဳခံေသာ မႏၱန္ေတာ့ ရိွမည္မထင္ပါ။ မတူေသာ အေနအထား၊ မတူေသာ ပင္ပန္းဆင္းရဲမွဳအတြက္ တူညီေသာ လချဖင့္ ေစလႊတ္ျခင္းသည္ ေပၚလစီေကာင္းတစ္ခုပင္လား။ စဥ္းစားဖြယ္ေတာ့ ရိွေနပါၿပီ။

ဆက္ပါမည္။


ေအာ္လ္တာေနးတစ္ ေပၚလစီ-၁

၁။ သူရဲတေစ ၦေၾကာင္းေျပာသည့့္အခါ မရည္ရြယ္ေသာ္လည္း မုသာ၀ါဒ ျဖစ္သြားတတ္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ထို.အတူ က်န္းမာေရးေၾကာင္း ေျပာသည့္အခ်ိန္တြင္ ရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ နိုင္ငံေရးအေၾကာင္းမ်ား၀င္လာတတ္ပါသည္။ နိုင္ငံေရးသမားတို.ကလည္း နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ တိုးတက္မွဳ ဆုတ္ယုတ္မွဳတို. အတြက္ မက္လံုး ေပးရာတြင္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးကို ခ်ိန္ရြယ္ ပစ္ခတ္ေလ့ရိွၾကသည္။ က်န္းမာေရးအေၾကာင္းသည္ ေျပာရလြယ္သလို ျငင္းရလည္းလြယ္ပါသည္။ သိသလိုလို ႏွင့္ မသိသည္မ်ားလည္း တပံုႀကီး ရိွေနနိုင္သလို သိသည္ျဖစ္ေစ မသိသည္ျဖစ္ေစ အာေပါင္အာရင္းသန္ရန္လည္း လြယ္ပါသည္။ သိ၍ တတ္၍ မဟုတ္ေသာ္လည္း ၾကားဘူးနား၀ အခ်ိဳ.ကို ေျပာျပခ်င္လာသည္။ က်န္းမာေရးေၾကာင္းပါ။ နိုင္ငံေရးေၾကာင္း မဟုတ္ပါ။

၂။ နိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံ တိုးတက္မွဳ၊ ဆုတ္ယုတ္မွဳ အေၾကာင္းကို ေျပာသည့္အခါ ဆံုးဆံုးျဖတ္ျဖတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရန္ခဲယဥ္းပါသည္။ ႏွိဳင္းရတရားျဖင့္ ေျပာရမည္လား၊ တိုင္းျပည္၀င္ေငြ ဟုန္းကနည္း တက္သည္ျဖင့္ ေျပာရမည္လား၊ သဘာ၀ သယံဇာတ ၾကြယ္၀မွဳျဖင့္ေျပာမည္လား၊ ျပည္သူျပည္သားတို. ေဘးကင္းလံုၿခံဳ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳျဖင့္ ေျပာမည္လား။ တိုင္းတာ တြက္ခ်က္ရန္ ခက္ခဲေသာ အေျခအေန၊ အေနအထားတစ္ရပ္ကို ေျပာလိုသည့္အခါ ညႊန္းကိန္း indicators မ်ားျဖင့္ ေျပာၾကပါသည္။ သို.ေသာ္ ထိုညႊန္းကိန္းမ်ားသည္ အေျခအေနတစ္ရပ္ကို တိတိပပေျပာျပျခင္းဟု မဆိုနိုင္ပဲ အေျခအေနတစ္ရပ္၏ ေရာင္ျပန္ reflection သာ ျဖစ္သည္ဟူေသာ အခ်က္ကို မေမ့ၾကရန္လည္း လိုပါသည္။ ထိုညႊန္းကိန္းမ်ားသည္ အေျပာင္းလဲကို ျပညႊန္ပါသည္။ အေျပာင္းအလဲ၏ ျမန္ႏွဳန္းကို သိနိုင္ပါသည္။

၃။ နိုင္ငံတိုးတက္မွဳအေျပာင္းအလဲကို ညႊန္ျပၾကရာ၀ယ္ တိုက္ရိုက္သိနိုင္ေသာ တိုင္းျပည္၀င္ေငြ၊ ဂ်ီဒီပီ၊ ဂ်ီအန္ပီ စသည္တို.သာမက က်န္းမာေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ညႊန္းကိန္းမ်ားသည္လည္း အေရးတႀကီးပါ၀င္လာပါသည္။ အထူးသျဖင့္ တိုးတက္မွဳသာမအက ဖြံ.ၿဖိဳးမွဳကိုပါ ေတာင္းဆိုလာေသာအခ်ိန္တြင္ က်န္းမာေရးညႊန္းကိန္းမ်ားကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ ၾကည့္ရပါေတာ့မည္။ အက်ယ္ေျပာရန္မရိွပါ။ ေထာင္စုႏွစ္ ဖြံ.ၿဖိဳးေရး ပန္းတိုင္မ်ား (MDGs) တြင္ က်န္းမာေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ ညႊန္းကိန္းမ်ား မည္မွ်ပါသည္ကိုသာ ျပန္လည္ ေလ့လာေစခ်င္ပါသည္။

၄။ ထိုသို.က်န္းမာေရး ညႊန္းကိန္းမ်ား၏ အေရးပါမွဳကို သိလာၾကေသာအခါ က်န္းမာေရး ဘက္ကို ဦးလွည့္လာၾကပါသည္။ ေစတနာပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ က်န္းမာေရးးးးးးးးးးးးးး  ဆိုေသာ စကားကို တဖြတရ ေျပာလာၾကပါသည္။ မသိသူကလည္း က်န္းမာေရး၊ သိသူကလည္း က်န္းမာေရး၊ ျပည္သူကလည္းက်န္းမာေရး၊ နိုင္ငံေရးသမားကလည္း က်န္းမာေရး။ ထိုသို.က်န္းမာေရးလာၾကေသာအခါ က်န္းမာေရးဟူေသာ အဓိပၸါယ္သည္ လူတကာအေျပာမ်ားလြန္း၍ အေပါစားျဖစ္သြားေသာ စကားတစ္လံုးဟု မွတ္ယူရေပေတာ့မလို ျဖစ္ေနပါသည္။

၅။ သိေတာ္မူၾကသည့္ အတိုင္း နိုင္ငံ၏ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ညႊန္းကိန္းမ်ားကလည္း (က်န္းမာေရး အေျခအေနဟု မေျပာပါ) အားရဖြယ္ အေနအထားကို မရိွသည့္အခါ လြယ္လင့္တကူ ထိုးခ်င္ေသာ လက္ညိဳးမ်ားသည္ က်န္းမာေရး=ဆရာ၀န္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါေတာ့သည္။ ထို.အတူ မေအာင္ျမင္ေသာ စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရး အစီအစဥ္၊ (အစစ အလကားရခဲ့ေသာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္မွ ဆာလာအိတ္ႏွင့္ ေငြထည့္လာရေသာ အေျခအေနသို. ကူးေျပာင္းေနေသာ) ပုဂၢလိက ေဆးရံုေဆးခန္း၊ ပညာရပ္သေဘာတရားကို မသိပဲ လူနာဆံုးပါးသည္ကို ဆရာ၀န္ျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာနိုင္ငံ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳ စနစ္ကိုျဖစ္ေစ ပံုခ်လိုေသာ ဂ်ာနယ္အခ်ိဳ.၊ စသည္တို.သည္ အေျခအေနကို ဆိုးသည္ထက္ဆိုးေအာင္ ဖန္တီးေနၾကသည္။ ဆရာ၀န္သည္သာ ျဖစ္သမွ် အေျခအေန၏ တရားခံ။

၆။ သို.ရာတြင္ ပို၍ ဆိုးေသာ အခ်ိဳ. 'ဆရာသမား' မ်ား ရိွပါေသးသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳ စနစ္ညံ့ဖ်င္းေန၍ ညႊန္းကိန္းမ်ား တက္မလာျခင္းသာျဖစ္သည္၊ ခ်ာတူးလန္ေနေသာ က်န္းမာေရး ေပၚလစီၤေၾကာင့္ ျပည္သူလူထု နစ္နာေနရသည္။ အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းေသာ ဆရာ၀န္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေန၍ တိုင္းျပည္ ဖြံ.ၿဖိဳးေရး ေနာက္က်ေနပါသည္။ စသည္၊ စသည္ျဖင့္ မွန္သည္မွားသည္ ေျပာရခက္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အာသန္သန္၊လွ်ာသန္သန္ျဖင့္ ေျပာၾကပါသည္။ မွန္သည္လည္းရိွ၊ မွားသည္လည္းရိွေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား၊ အမွန္အမွား အေျဖမထြက္ေသးေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ရမ္းတုတ္ေသာအခါ အဟုတ္ထင္ေသာ သူတို.ကထင္ၾကပါသည္။ အေကာင္းထက္ အဆိုးကသာ မ်ားမည္ဟု ေလးအနက္ဆိုပါသည္။ ထိုေရာအခါ လြယ္လြယ္ေပါ့ေပါ့ေလး ေျပာၾကသူမ်ားကို ဆိုစရာ စကားမ်ားကရိွလာသည္။ အထူးသျဖင့္ 'ကိုယ့္လူမ်ား' (ဆရာ၀န္မ်ား) ထဲကပင္ ထိုသို. လြယ္လင့္တကူ 'အျပစ္တင္ေ၀ဖန္သမွဳ'
ျပဳလာၾကေသာအခါ အျခားေသာ မ်က္နွာစာမ်ား ရိွေနပါေၾကာင္း သတိေပးလိုပါသည္။

၇။ ထိုသို.ေသာသူမ်ားကို အေလးအနက္ဆိုလိုသည္မွာ က်န္းမာေရးသည္ 'ရွဳၾကည့္စရာ' မွန္ကူကြက္ေပါင္းမ်ားစြာ Multidimensional ရိွေနပါသည္။ ထို မွန္ကူကြက္တို.တြင္လည္း မ်ားစြာေသာ ေနာက္ခံ အေၾကာင္းခ်င္းရာတို. ရိွေနပါသည္။ ထိုအေၾကာင္းခ်င္းရာတို.ကို အခ်ိဳ.သိရိွၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း အခ်ိဳ.မွာ သိရိွရန္ လိုအပ္ဆဲျဖစ္ပါသည္။ က်န္းမာေရး အေၾကာင္းကိစၥရပ္သည္ ပရိုဖက္ရွင္နယ္မ်ားအတြက္ပင္ တိုင္းတာ တြက္ခ်က္ရန္ ရွဳပ္ေထြးေနပါေသးသည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ညႊန္းကိန္း အမ်ိဳးအစားတစ္ရပ္ထဲျဖင့္ ေဖၚျပဆံုးျဖတ္ရန္ မျဖစ္နိုင္ေၾကာင္း သိေစလိုပါသည္။

၈။ ေျပာသမွ်၏ အခ်ဳပ္သည္ နိုင္ငံေတာ္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳ စနစ္အေၾကာင္း လြယ္လြယ္ေပါ့ေပါ့ အျပစ္တင္မေစာ ရန္သာျဖစ္ပါသည္။ ( ဆႏၵ မေစာေစလိုပါ၊ အျပစ္တင္ထိုက္ေသာ ကိစၥမ်ားကို အျပစ္တင္ေပးပါမည္၊)
ဆက္ပါမည္။

ေဖ့ဘုတ္ေပၚက သူရဲေကာင္း


အေဖေနမေကာင္းတဲ့ၾကား၊ အစည္းအေ၀းခန္းထဲ မ၀င္ခင္ၾကား တက္သုတ္ရိုက္ေရးရပါတယ္၊ (အစည္းအေ၀းဆိုလို. အထင္မႀကီးပါနဲ.၊ အခိုင္းခံရဖို.၀င္တာပါဗ်)

ခုတေလာၾကားၾကားေနရတဲ့ ေဖ့ဘုတ္ေပၚက သူရဲေကာင္းမ်ားဆိုၿပီး ေသြးၾကြေနၾကတယ္၊ သမၼတႀကီးက ပိုနားလည္တယ္၊ ဘယ္သူက ပိုနားလည္တယ္နဲ. ေဖ့ဘုတ္စကားေဖ့ဘုတ္နားမွာ ခါးေအာင္ဆိုေနၾကေတာ့ အူထဲက ကလိကလိျဖစ္လာလို. ေရးမိပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေဖ့ဘုတ္မွာ အသားလြတ္ေအာ္ဆဲတတ္တဲ့ မိမနိုင္ဖမနိုင္ေလးေတြလည္း တပံုႀကီးဆိုတာ သိေနသလို ပညာရပ္သေဘာကို ထဲထဲ၀င္၀င္သိၿပီး သိသေလာက္ျဖန္.ျဖဴးေနၾကတဲ့ ပညာသုေတသီေတြလည္းရိွေနပါတယ္။ ခက္ပံုက (ကိုယ့္အေတြ.အႀကံဳအရဆိုရင္) ပညာရပ္ဆိုင္ရာမွာ သိေစခ်င္လို. အင္အားစိုက္ထုတ္ၿပီး ေရးထားတဲ့စာဆိုရင္ ျပန္လည္ျဖန္.ျဖဴးသူနည္းနည္း၊ လိုက္ (like) လုပ္သူနည္းနည္းပဲရိွသေလာက္ ဆဲဆိုႀကံဳး၀ါးမိတာဆိုရင္ တို.လည္းဆဲမယ္ခ်န္မထားနဲ.ေတြက တပံုႀကီးေလ။

အြန္လိုင္းမီဒီယာ ဆိုတာမ်ိဳးက ပရင့္မီဒီယာလို တာ၀န္ခံတည္းျဖတ္ေပးမယ့္ အယ္ဒီတာမရိွေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာပဲ ကိုတားဂတ္ထားတဲ့ လူအုပ္စုေလာက္ကို မွန္းေရးေနရတာပါ။ မသိမသာေလး ျမွင့္ေပးလည္းေပးရပါတယ္။ (နင့္ကိုယ္နင္ အထင္ၿပီးလွခ်ည္လားဆိုလည္း မတတ္နိုင္ပါ၊ ေရာေယာင္ၿပီး ဘုရားေဟာ ကူးခ်ၿပီး ဆရာႀကီးလုပ္သူေတြနဲ.စာရင္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေလး လက္တစ္ဆစ္ေလာက္အထင္ႀကီးထားမိပါသဗ်)

ကိုးကားရလြန္းလို. ကာလာမသုတ္လည္း ေတာ္ေတာ္ ႏြမ္းေနေလာက္ပါၿပီ။ တတ္နိုင္ဘူးေလ၊ သူရို.က ေဖ့ဘုတ္မွာ ဆဲေနတဲ့သူေတြ နဲ. တတန္းထဲထားၿပီး နိုင္ငံေကာင္းဖို. သိသေလာက္ေျပာမိေနသူေတြကို ၀ါးလံုးေခ်းသုတ္ယမ္းေနတာကိုး။ တကယ္ေတာ့ လူဆိုတာ တဦးခ်င္းကိစၥပါ။ ေဖ့ဘုတ္မွာဆဲသူေတြ ေပါတာနဲ.ပဲ ေဖ့ဘုတ္ေပၚကသူရဲေကာင္းတို.၊ လြတ္ရာကေသြးၾကြေနတယ္တို.၊ သမၼတေလာက္သူရို.ကတတ္သလားလို. ဂလိုဂလို မ်က္စေလးပစ္ျပေတာ့ ဒီထက္တတ္ေသးလို.ေျပာရရင္လည္းမေကာင္း၊ သူရို.က အတတ္လြန္ေနတာလို. ရြဲ.ေျပာလည္း သိၾကပါ့မလားမသိ။ တကယ္ေတာ့ နိုင္ငံေရးဆိုတာ ကိုယ္မျမင္ရတဲ့ ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းအခ်က္ေတြနဲ.ဆိုတာ လူတိုင္းသိေပမယ့္ အခ်ိန္တန္ေတာ့လည္း ကိုယ့္ေပတံေလးေတြပဲဆြဲဆြဲလာတတ္လြန္းလို. သတိေပးေနရတာပါ။

သူရို.တေတြ ဘာေပးဘာယူထားလည္း ကိုယ္မသိေပမယ့္ သူရို.အေပးအယူကို စိတ္မ၀င္စားေပမယ့္ တိုင္းျပည္လူမ်ိဳးမ်ားနစ္နာဖို.ရိွလာရင္ တစ္ေထာင့္တစ္ေနရာက (ေဖ့ဘုတ္ကပဲျဖစ္ျဖစ္) ေအာ္ေပးရမွာေပါ့။

သမၼတႀကီးက ကိုယ့္ထက္နားလည္လို. ျမစ္ဆံုမွာ လက္မွတ္ထိုးခဲ့တာေပါ့ဆိုရင္၊ ကိုယ့္ထက္နားလည္လို. လွ်ပ္စစ္မီးေတြ ေရာင္းစားခဲ့တာေပါ့ဆိုရင္ ရြဲ.တယ္ထင္မွာလားဗ်။

နိုင္ငံအေရးမွာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မွ သူရဲေကာင္းထင္ေနတဲ့ငတံုးေတြေၾကာင့္ခက္ရတာပါ။ မင္းသု၀ဏ္ သေျပညိဳကဗ်ာေရးတာက နယ္ခ်ဲ.ကိုေတာ္လွန္ခဲ့တာ ဆိုတာ သိၾကပါရဲ.လား၊ ေဇာ္ဂ်ီရဲ. တခုေသာ သႀကၤန္အခါကဗ်ာက နယ္ခ်ဲ.ဆန္.က်င္ေရး လုပ္ခဲ့တာဆိုတာ သိၾကပါသလား၊ အဲလိုေလးမွေတြးေဖၚမရပဲ ဇာတိမာန္က အြန္လိုင္းတက္မွၾကြတာဆို.ဘာတို.ေျပာတဲ့အခါ သူရို.လို မသိပဲေျပာသူေတြေၾကာင့္ သိသူေတြ နွဳတ္ပိတ္သြားရင္ သမိုင္းမွာ တရားခံျဖစ္မွန္းမသိျဖစ္ေနပါမယ္လို.လည္း သတိေပးခ်င္ပါတယ္။

တကယ္ဆို ေဖ့ဘုတ္မွာ ကိုယ့္စာလာဖတ္တာ ဘယ္သူေတြလည္း၊ ကိုယ့္စာကိုလာရွယ္တာ ဘယ္သူေတြလည္းၾကည့္ရံုနဲ. မွန္းလို.ရပါတယ္။ ၀ါးလံုးေခ်းသုတ္ယမ္းေနရံုေတာ့ မရပါဘူး။ ကိုယ္လက္ခုပ္သံမ်ားမ်ားလိုခ်င္ဆဲေပါ့။ တစ္ခုေတာ့ရိွတယ္၊ ပညာရွင္၊တတ္သိနားလည္သူ တစ္ေယာက္တီးတဲ့လက္ခုပ္နဲ. ငေျမွာက္ငေခ်ာက္အေယာက္တစ္ရာ တီးတဲ့လက္ခုပ္ကြာတယ္လို. လက္ခံရင္ စကားကို အရမ္းမေျပာပါနဲ.လို.ပဲ ဆိုခ်င္ပါရဲ.။

ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ တစ္ျပားမွမေလ်ာ့ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္။ ေဖ့ဘုတ္ေပၚက သူရဲေကာင္း။ ေိေိ။

ရီလည္း ေဖာင္း၏ မေဖာင္း၏


၁။ အစစအရာရာ အေျပာင္းအလဲ အတြက္ ျပင္ဆင္ေနၾကေသာ ဤအခ်ိန္တြင္ ျပႆနာ ျဖစ္လာနိုင္ေသာ နယ္ပယ္သည္ အစိုးရအဖြဲ.အစည္း၏ ဌာနမ်ား ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟု အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျပာခဲ့ပါသည္။ ဖူကူယားမားကလည္း ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးတြင္ အေရးအႀကီးဆံုးသည္ အဖြဲ.အစည္းမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမွင့္တင္ေရးျဖစ္ေၾကာင္း သူ၏ နိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးစာအုပ္တြင္ အထပ္ထပ္ ဆိုထားခဲ့သည္။ ယေန. ျဖစ္ပ်က္ေနၾကေသာ ျပႆနာ အရပ္ရပ္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ျပႆနာ အတိမ္အနက္ထက္ တာ၀န္ရိွသူ အသီးသီး၏ အေျပာမတတ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ ရိွရင္းစြဲ ျပႆနာေလးမ်ား ပိုမိုႀကီးထြားလာသည္ကို စိတ္မေကာင္းစြာ ေတြ.ေနရေသာအခါ ေျပာျပခ်င္သည္တို.ရိွလာသည္။

၂။ ခရိုနီမ်ားဟုလည္းေကာင္း၊ ႀကိဳးနီစနစ္ဟု လည္းေကာင္း အခ်ိဳ.က ဆိုၾကပါသည္။ ထို.အျပင္ အထက္ကေျပာင္းေနၿပီ၊ ေအာက္က လိုက္မေျပာင္းဟု စကားသံလည္းထြက္လာပါသည္။ Reform ဟူေသာ အသံကိုလည္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ၾကားလာရသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ လက္ရိွအေနအထားအတိုင္း မျဖစ္ေတာ့သည္ကို သိသူမ်ားလာပါသည္။ မည္သို. ျပင္ရမွန္း၊ မည္သည့္ ေနရာကို ျပင္ရမွန္း သိသူကေတာ့ နည္းမည္ထင္ပါသည္။

၃။ အမွန္ေတာ့ ႀကိဳးနီစနစ္ဟူသည္ ယခင္ အဂၤလိပ္လက္ထက္ကတည္းက ဌာနအသီးသီးရိွဖြဲ.စည္းပံု၊ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို ယူထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ထိုအေျခခံအေပၚတြင္ အထြတ္အဆင့္ဆင့္ တင္တင္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဌာနဆိုင္ရာမ်ား၏ တိက်ေသခ်ာေစရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မရိွရံုႏွင့္ လုပ္ငန္းခြင္ မပ်က္ေစရန္ တည္ေဆာက္ထားေသာ ထို အထက္ေအာက္ ဖြဲ.စည္းပံုသည္ (ယေန. အိုင္တီနည္းပညာနယ္ပယ္ႏွင့္ မကိုက္ညီေတာ့ေသာ္လည္း) အလုပ္ျဖစ္ တိက် သပ္ရပ္ေသာေၾကာင့္ အစဥ္အဆက္ လက္မလႊတ္နိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သလို ဌာနဆိုင္ရာ ဖြဲ.စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးသည္ အလြန္ခက္ခဲေသာကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာသည့္တိုင္ မျပင္မဆင္ မေျပာင္းမလဲ ရိွေနခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ဟန္တူပါသည္။

၄။ ယေန. ရီေဖာင္းဟု ေျပာၾကေသာအခါ အခ်ိဳ. လူႀကီးမ်ားက လူထပ္တိုးေတာင္းရန္ ျပင္ၾကပါလိမ့္မည္။ အခ်ိဳ. ပညာတတ္တို.က လူေလ်ာ့ပစ္ရန္ အႀကံျပဳပါလိမ့္မည္။ အခ်ိဳ.က လူ.စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေထာင့္မွၾကည့္ၿပီး အခ်ိဳ.က သင္တန္းမ်ား၊ ၀ပ္ေရွာ့မ်ားျဖင့္ အရည္အခ်င္း ျမွင့္တင္ရန္ ရည္ရြယ္ၾကသည္။ အမွန္စင္စစ္ ရသမွ် လုပ္အားကို ညွစ္ထုတ္ယူေနၾကေသာ အျပင္အဖြဲ.အစည္းမ်ားႏွင့္ လုပ္အားျပဳန္းတီးမွဳ မ်ားလြန္းေနေသာ အစိုးရအဖြဲ.အစည္းမ်ားသည္ နိုင္ငံအတြက္ အေကာင္းဟု ေျပာရန္ ခက္ပါသည္။ ျပင္ေတာ့ ျပင္ၾကရေပမည္။

၅။ လူတိုးျခင္း၊ လူေလ်ာ့ျခင္းတို.သည္ အမွန္စင္စစ္ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ကို ပံုေဖၚေနျခင္းသာျဖစ္သည္။ အဘယ္ျဖစ္စဥ္နည္းဟု ေမးလာလွ်င္ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ရပ္၏ အေကာင္းဆံုးရလာဒ္ကို အနည္းဆံုးေသာ လူအင္အား၊ အနည္းဆံုးေသာ ကုန္က်စရိတ္ျဖင့္ အတိုေတာင္းဆံုးေသာ အခ်ိန္တြင္ ရရိွေစရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမည့္ျဖစ္စဥ္ဟုပင္ ေျဖရပါမည္။ လြယ္လွသည္ေတာ့မဟုတ္ပါ။ ထိုျဖစ္စဥ္ ျဖစ္လာေစရန္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ႀကိဳးစားၾကသည္။ အခ်ိဳ.က အီးေအ (Enterprise Architecture) ကိုသံုးသည္။ အခ်ိဳ.က ဘီပီအာ (Business Process Reengineering) ကို အသံုးျပဳသည္။ နာမည္ မည္သို.တတ္ပါေစ။ ယခုေျပာေနၾကေသာ ရီေဖာင္းကို ေဆာင္ရြက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

၆။ မည္သည့္ နည္းကို သံုးသည္ျဖစ္ေစ၊ ေရွးဦးအာရံုစိုက္ရမည့္ အရာသည္ အဖြဲ.အစည္း၏ ပန္းတိုင္ Mission and Vision(ဘာသာမျပန္တတ္၍ ပန္းတိုင္ဟု ေခတၱ သံုးထားပါသည္၊ အားမရပါ) ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို မစ္ရွင္ဗီးရွင္းကို လက္ရိွမည္သို. ခ်ီတက္ေနသည္ကို ေသခ်ာ ျပန္လည္ စစ္ေဆးရပါမည္။ လက္ရိွ အလုပ္ျဖစ္စဥ္ (Business Process) မ်ား၊ ေဒတာစီးဆင္းမွဳမ်ား၊ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကို ပံုေပၚေအာင္ၾကည့္ရပါသည္။ လက္ရိွလုပ္ေဆာင္ေနေသာ မိုဒယ္ (As Is Model ဟု ေျပာၾကပါသည္) အတြင္းရိွ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားကို 'စက္စင္ေအာင္' လက္ကုန္ထုတ္ သံုးသပ္ေလ့လာရပါသည္။

၇။ ထိုသို. သံုးသပ္ၿပီးလွ်င္ ျဖစ္လိုေသာ မိုဒယ္ (To Be Model) ကို ေရးဆြဲရပါသည္။ ေသခ်ာသည္မွာ လက္ရိွ အလုပ္ျဖစ္စဥ္ကို ေသခ်ာ မေလ့လာခဲ့ပါက မည္သည့္ေနရာကို တိုးမည္၊ မည္သည့္ေနရာကို ေဒတာေဗ့စ္ အျဖစ္ေျပာင္းမည္၊မည္သည့္ေနရာကို ကြန္ပ်ဴတာ အကူအညီသံုး computerize လုပ္မည္ စသည္ကို အခက္အခဲ ေတြ.ရမည္သာျဖစ္သည္။ ထိုမိုဒယ္ေရးဆြဲျခင္းသည္လည္း ရိွရင္းစြဲ မိုဒယ္ကို အနည္းငယ္ျပဳျပင္ရံုႏွင့္ အေကာင္းဆံုး အလုပ္စီးဆင္းမွဳျဖစ္စဥ္ရေအာင္ ႀကံဆရပါသည္။ အဖြဲ.အစည္း၏ မစ္ရွင္ဗီးရွင္း ကို မလြတ္ေအာင္လည္း အာရံုစိုက္ရပါသည္။ မျဖစ္နိုင္ေသာ မိုဒယ္ကို စကားလံုးအလွမ်ားသံုး၍ ပံုမေဖၚမိေစရန္လည္း အာရံုထားရပါသည္။

၈။ Reform အတြက္ အက်ဥ္းမွ်ေျပာမိေသာအခါ အင္မတန္လြယ္ပါလားဟု ထင္စရာျဖစ္ပါသည္။ ထင္သေလာက္မလြယ္ပါ၊ အင္မတန္ ခက္ခဲေသာ 'ပညာရပ္' ျဖစ္ပါသည္။ တကယ္လုပ္ရသည္ မဟုတ္ပဲ စကၠဴေပၚတြင္ပင္ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္ကို ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာ ၾကည့္ရသည္မွာပင္ 'ခက္'ေနလွ်င္ တကယ္လုပ္ခ်ိန္၊ လူမ်ားကို စီမံခန္.ခြဲခ်ိန္၊ ျဖစ္စဥ္ကို အေကာင္အထည္ေဖၚခ်ိန္တြင္ အင္မတန္ခက္ပါသည္။ (ဥပမာတစ္ရပ္ပဲ ေျပာပါမည္။ လူကိစၥမဟုတ္ပါ။ လုပ္ငန္းခြင္ အခ်ိဳ.ေနရာမ်ားကို computerize လုပ္မည္ဆိုလွ်င္ ျပင္ပမွာငွား outsourcing သံုးမည္လား၊ open source သံုးမည္လား၊ အင္မတန္ စဥ္းစားရခက္ပါသည္။ ကြန္ပ်ဴတာ သမားမ်ား နားလည္ပါသည္) အေျပာင္းအလဲကို လက္ခံခ်င္သူ၊လက္မခံခ်င္သူ၊ အစီအစဥ္ေဟာင္းတြင္ အလုပ္ျဖစ္ေနသူ၊ အစီအစဥ္သစ္တြင္ အံမ၀င္သူ၊ ဘယ္လိုမွသံုးစားမရသူ၊ စသည္စသည္ေသာ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္သည့္ လူမ်ား၊ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ေနရာခ်ထားရျခင္းသည္ အင္မတန္ခက္ပါသည္။

၉။ ထို.ေၾကာင့္လည္း ရီေဖာင္းနာမည္တတ္၍ လူတိုးေတာင္းရန္စဥ္းစားၾကျခင္းသာ ျဖစ္ပါမည္။ နဂိုေလးလံေသာ ၀န္ထုတ္၀န္ပိုး၀ယ္ ပို၍ေလးရန္ ထပ္ဆင့္ျခင္းသည္ ရီေဖာင္းမဟုတ္ပါ။ အသံုးမ၀င္ဟု ထင္ရေသာ လူတို.ကို ဖယ္ရွားျခင္းသည္လည္း ရီေဖာင္းမဟုတ္ပါ။ အထူးသျဖင့္ အေျပာင္းအလဲကို ဗန္းျပ၍ ကိုယ္က်ိဳးထုတ္ရန္ စဥ္းစားေနေသာ အထက္ပိုင္းမ်ားရိွေနလွ်င္ တိုင္းျပည္ 'နာ' ပါသည္။ သင္းတို.ခန္.ထားတာမဟုတ္ဘူး၊ ငါ့ကို သင္းတို.ထုတ္လို.မရဘူးဆိုကာ အလုပ္မလုပ္ပဲ ေနေသာ အငယ္၀န္ထမ္းမ်ားရိွလွ်င္ လုပ္အား'နာ'ပါသည္။ တာ၀န္ယူမွဳ၊တာ၀န္ခံမွဳ၊ ကိုယ္က်င့္တရား စသည္ျဖင့္ မထြန္းကားပဲ ရီေဖာင္းကိုသာ စြတ္လုပ္လွ်င္လည္း အဆင္မေျပနိုင္ပါ။

၁၀။ ေျပာခဲ့သမွ်သည္ ခက္ခဲေသာ အလုပ္ကို လြယ္လင့္တကူ မေျပာမိ မလုပ္မိေစရန္သာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ခက္ခဲသည္ဟု မလုပ္ပဲေနလွ်င္လည္း အဆင္ေျပမည္မဟုတ္ေၾကာင္းနွင့္ 'မင္းတို.ပရိယာယ္၊ ငတင့္တယ္၊ နား၀ယ္မလည္ရာ' ျဖစ္၍သာ ေျပာမိပါေၾကာင္း၊ ထို.ထက္ပို၍ ဆိုရန္မရိွပါေၾကာင္း။

အတၱမ်ားႏွင့္ ဆရာ၀န္ -၁


၁။ အသိတစ္ေယာက္ ေရးေသာ မွတ္ခ်က္ကို သေဘာက်၍ စေျပာရပါမည္။ 'ဒီစကားေျပာလို. အျခားသူမ်ားႏွင့္ အခင္မင္ပ်က္ရလည္း ၀မ္းမနည္းပါ' ဟု ဆိုပါသည္။ ဆက္ေျပာမည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုလည္း 'ထိုသို.ပင္' သေဘာထားေစခ်င္ပါသည္။

၂။ က်န္းမာေရး ကိစၥမ်ားနွင့္ ပတ္သက္၍ ေျပာၾကဆိုၾကသည့္အခါ မည္သူမွ စနစ္တက် သုေတသန ျပဳထားေသာ ရလာဒ္ကို ေျပာၾကသည္ မဟုတ္ပဲ စိတ္မွန္းႏွင့္ 'ရမ္းတုတ္' ေနၾကသည္သာ မ်ားပါသည္။ (ကိုယ္ကိုယ္တိုင္လည္း ရမ္းတုတ္ခဲ့ရပါသည္) ရမ္းတုတ္ၾကသည္အတူတူ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သမွ် ေထာင့္ေပါင္းစံုမွ အနီးစပ္ဆံုး ေတြးေစခ်င္ပါသည္။ ဥပမာ ဆိုပါမည္။ ေနာက္ေပါက္ ဆရာ၀န္ေလးမ်ား အရည္အေသြးက်ဆင္း လာသည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားစြာကို ဆရာအင္အား မေလာက္မငပဲ ရရိွေသာ အခ်ိန္နည္းနည္းကေလး၀ယ္ အလွ်င္အျမန္ေမြးထုတ္ရသျဖင့္ဟုလည္း ဆိုၾကပါသည္။ အမွန္စင္စစ္မူ အရည္အေသြးက်ဆင္းလာသည္ဆိုသည္ကလည္း စနစ္တက် တိုင္းတာထားျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္။ (ညံ့ဖ်င္းသူမ်ား အေတြ.မ်ားလာသည္ ဆိုေသာ္လည္း ယခင္ဆရာမ်ားလည္း အစဥ္အဆက္ ထိုသို.ေျပာသံၾကားခဲ့ဘူးပါသည္) ဆရာအင္အားေၾကာင့္္၊ အခ်ိန္နည္းနည္းေၾကာင့္ ဘာေၾကာင့္ညာေၾကာင့္မ်ားသည္လည္း စနစ္တက် တိုင္းတာတြက္ခ်က္ထားသည္မဟုတ္ပဲ ျဖစ္နိုင္ေခ်ရိွေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို အေတြ.အႀကံဳအရသာ မွန္းဆ၍ထားေသာ အေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို. မွန္းခ်က္နွင့္ ရွာထားေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို 'အတည္အျဖစ္' ယူဆလိုက္ေသာအခါ ဆရာ၀န္ေမြးထုတ္မ်ား၏ အရည္အေသြး ျပည့္၀ေစရန္ ျပင္ဆင္မည္ဆိုေသာအခါ 'မွန္းဆအေၾကာင္းရင္းမ်ားကို အမွန္အျဖစ္ ျပင္ဆင္ရန္ အားထုတ္ျခင္း' သည္ မွန္ကန္ေသာ အားထုတ္ျခင္း ျဖစ္ပါ၏ေလာ ဆင္ျခင္ေစခ်င္ပါသည္။ သို.ေသာ္ မလုပ္သည္ထက္ လုပ္သည္က ေတာ္ေသးသည္ဟုပဲ ခ်ီးက်ဴးရပါမည္။

၃။ ယခု ဆက္ေျပာမည့္ အရာမ်ားသည္လည္း စနစ္တက် သုေတသန ျပဳထားသည္မဟုတ္ပဲ 'ထင္လံုး' မ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ခံလိုပါသည္။ သူတပါး၏ ထင္လံုးမ်ားကို ေခ်ပရန္ ထင္လံုးမ်ားကို ျပန္လည္ အသံုးျပဳျခင္းသည္ သင့္ေလ်ာ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အျပဳအမူ မဟုတ္ဟု ယူလိုက ယူႏိုင္ပါသည္။ သို.ရာတြင္ လူ.သေဘာသဘာ၀ကို အေျခခံ၍ ေထာင့္စံုနိုင္သမွ် စံုေအာင္ေတြးေတာႏိုင္ေစရန္ အားထုတ္ထားပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ့္ဘက္တစ္ဘက္တည္းကိုသာၾကည့္၍ ထင္လံုးမ်ားကို အဟုတ္လုပ္၍ 'ငိုတတ္တဲ့ ကေလး မုန္.စားရ' ေစရန္ ေအာ္ေနေသာ ငရမန္ဆရာ၀န္မ်ားအတြက္ 'ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရိွေသာ ထင္လံုးမ်ားကို အမွန္တကယ္လက္ရိွအေနအထားေပၚ ထင္ဟပ္၍' ေျပာျပလိုသည္မ်ား ရိွလာပါသည္။

၄။ ယခင္က ဆရာ၀န္ေမြးထုတ္မွန္သမွ်ကို တိုင္းျပည္၏ လိုအပ္ေသာ ေနရာတြင္ ခန္.ထားရန္ႏိုင္အတြက္ အလုပ္၀င္မွ ေဆးကုသခြင့္ လက္မွတ္ 'ဆမ' ထုတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ ယခု ေမြးသမွ် မခန္.ႏိုင္ေတာ့ပါ။ ထိုအခါ ဆမအတြက္ သင္တန္းတစ္ခုျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေပးရပါသည္။ ထိုကိစၥမ်ားတြင္ မွန္သည္မွားသည္ ေျပာရန္မရိွပါ။ သို.ရာတြင္ အလုပ္လက္မဲ့ဆရာ၀န္ ဟုေျပာၾကတိုင္း 'အူထဲကယား' ပါသည္။ ဟိုးေရွးယခင္ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ားသည္ တတိယႏွစ္ၿပီးသည့္အခါ (ဆရာ၀န္မ်ား အလြန္လိုအပ္ေသာ ကာလက ျဖစ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ တရား၀င္သည္ မ၀င္သည္အပထား) ျပင္ပ ဂ်ီပီ ဖြင့္ႏိုင္ခဲ့သည္ဟု ေျပာသံၾကားဘူးပါသည္။ ယခု ဘြဲ.လက္မွတ္၊ ေဟာက္စ္ဆာဂ်င္ ကြန္ပလိရွင္း၊ ဆမ စသည္ျဖင့္ လက္နက္ႀကီးငယ္ အျပည့္အစံုတပ္ဆင္ေပးထားသည့္တိုင္ 'ႏို.သက္ခံ စို. ' ခ်င္ေနသကဲ့သို. အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ရပါသည္ေျပာေသာအခါ နားလည္ရန္အေတာ္ခက္ရပါသည္။ ဆရာ၀န္ေမြးထုတ္သမွ် အစိုးရက ခန္.အပ္နိုင္ေသာ ႏိုင္ငံရိွလွ်င္ေျပာျပေစခ်င္ပါသည္။ တစ္နိုင္ငံေလာက္ကို ရွာလာၿပီး လာေျပာမည္စိုး၍ ကမာၻေပၚရိွ ႏိုင္ငံမည္မွ် ဆိုသည္ကိုပါ ရွာလာေစခ်င္ပါသည္။ ကမာၻ. စံနွဳန္း တစ္ခုတေလကို ဆြဲဆြဲထုတ္လာၿပီး ေအာ္ေအာ္ေနသည့္အခါလည္း စိတ္ညစ္ရေသာ္လည္း ဤကိစၥကို ေခတၱခ်ထားခဲ့ပါမည္။

၅။ ယခင္ကိုပဲ ျပန္သြားရပါမည္။ ယခင္ေခတ္က ေမြးထုတ္ေသာဆရာ၀န္မ်ားသည္ တိုင္းျပည္တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ရမည္မွာ အေသအခ်ာျဖစ္၍ အလုပ္မ၀င္လွ်င္ 'ဆမ' ထုတ္မေပးေရးမူခ်ခဲ့သည္ကို အျပစ္ေျပာခဲ့ၾကေသာ္လည္း 'အလကားမတ္တင္း' ႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ ပညာမ်ားကို သင္ၾကားေပးခဲ့ၾကသည္ကိုေတာ့ 'ရူးခ်င္ေယာင္ေဆာင္' ေနသကဲ့သို. ယေန.အထိ အေမြပါလာသည္ကိုလည္း ေမ့ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ကာ ေဘာင္းထိုးခဲ့ရသည္ကိုပဲ ထပ္ျပန္တလဲလဲ 'ေအာ္ၾကဟစ္ၾက အေရးဆိုၾက' ပါသည္။ ေဘာင္းကိစၥသည္ 'မထိုးမျဖစ္ အက်ပ္ကိုင္၍ ထိုးခဲ့ရသေယာင္' ေျပာၾကပါသည္။ တကယ္ေတာ့ မေက်နပ္လွ်င္ ေဘာင္းမထိုးရံုသာဟု ေျပာလွ်င္ ရြဲ.ေျပာသည္ ထင္ၾကပါမည္။ အက်ပ္ကိုင္သည္ ဆိုၾကပါမည္။ တကယ္ေတာ့ တိုင္းျပည္က အလကားနီးပါး သင္ၾကားေပးေနေသာ ဆရာ၀န္ပညာေရးသည္ (ယခုအထိ တစ္လရွစ္ရာမွ်သာရိွပါသည္) တိုင္းျပည္အတြက္ အရွံဳးခံ၍ ေမြးထုတ္ေနရျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ဆရာ၀န္သစ္လြင္တစ္ဦး ေမြးထုတ္ရန္မွာ တိုင္းျပည္အတြက္ ၁၅သိန္းခန္. ကုန္က်၍ ေလွ်ာ္ေၾကးေတာင္းလွ်င္ ၁၀သိန္းသာ ျဖစ္သည္ကို 'ေစ်းတြက္ တြက္လိုေသာ အီေကာေနာမစ္ ဆရာ၀န္ေလးမ်ား' အားေျပာလိုပါသည္။ ေဘာင္းထိုးစဥ္က 'ၿပီးၿပီးေရာ ဖတ္၍ပင္မၾကည့္ပဲ' ထိုးခဲ့ၾက၍ လြယ္လင့္တကူပင္ေမ့လိုက္ၾကပါသည္။ ထိုေဘာင္း အသက္၀င္ခ်ိန္ ေရာက္လာေသာအခါ မတရားပါဟု ေအာ္ၾကပါသည္။

၆။ တိုင္းျပည္ကို ခ်စ္လြန္းလို.ဟု ေအာ္ေနရန္ အခ်ိန္အခါ မဟုတ္ေတာ့သည္ကို နားလည္ပါသည္။ တိုင္းျပည္အေၾကာင္း၊ စနစ္အေၾကာင္း ဆဲေနၾကသည္ကို နားစိုက္ၾကည့္လွ်င္ ကိုယ့္ဘက္မွ ရွဳေထာင့္တစ္ခုတည္းကိုသာ အာရံုစိုက္၍ အျခားေသာ ဘက္မွ 'ရွဳၾကည့္' ႏိုင္ရန္ အားထုတ္ၾကသည္ကို မေတြ.မိသေလာက္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အေပးအယူ ကိစၥဟု ယူဆလွ်င္လည္း 'ကိုယ္ယူခဲ့သည္ကိုေတာ့' မေမ့ၾကေစခ်င္ပါ။ စနစ္တြင္အားနည္းခ်က္မ်ား၊ ေခတ္နွင့္ မကိုက္ညီသည္မ်ား ရိွသည္ကို ၀န္ခံပါသည္။ အရာရာတိုင္းကို ေခတ္စနစ္အား 'ပံုခ်' ရန္ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ လူတိုင္း၏ လိုအင္နွင့္ ကိုက္ညီေသာ စနစ္ဆိုသည္ျဖင့္ မရိွႏိုင္ပါ။ အတၱကို အေျချပဳစဥ္းစားေသာ ဆရာ၀န္အခ်ိဳ.အတြက္ ဆရာ၀န္အားလံုးကို ၀ါးလံုးရွည္ျဖင့္ ယမ္းသလိုျဖစ္မိပါက ေတာင္းပန္ရပါမည္။ မသက္ဆိုင္သူမ်ားကို ေတာင္းပန္ျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း သက္ဆိုင္သူမ်ားကိုမူ အခင္မင္ ပ်က္ရလည္း ၀မ္းမနည္းပါဟု ထပ္မံ၍ ဆိုပါမည္။

(ဆက္ပါမည္)

အတၱမ်ားႏွင့္ ဆရာ၀န္ -၂


၇။ အမွန္တကယ္ ေျပာရန္ရည္ရြယ္ထားသည္ကို ၾကားေဖာက္၍ ေျပာရပါမည္။ ဗဟိုခ်ဳပ္ထိန္းမွဳ ေျဖေလွ်ာ့ျခင္း Decentralization အေၾကာင္း ျဖစ္ပါသည္။ သိလြန္း၍ ေျပာရသည္မဟုတ္ပါ။ သီအိုရီ မည္သို.ပင္ရိွသည္ျဖစ္ေစ၊ 'ရွင္းရွင္းျပတ္ျပတ္ စဥ္းစားမွဳ' ကို ေဘးသို. ဖယ္ထုတ္၍ ၾကားဘူးနား၀နွင့္ လံုး၀မၾကားဘူးသူတို.၏ 'နားကိုရွဳပ္ေတြးေစရန္' ထင္ေယာင္မွား ေျပာေနၾကျခင္းကို ဆင္ျခင္နိဳင္ေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ သီအိုရီမ်ားကို လည္း အေျခခံပါ။ တိုင္းျပည္ လက္ရိွအေနအထားကိုလည္း မ်က္ကြယ္မျပဳပါႏွင့္။ ကိုယ္ပိုင္ဆင္ျခင္ဥာဏ္ကိုလည္း အသံုးျပဳပါဟု အႀကံေပး တိုက္တြန္းလိုပါသည္။

၈။ ဒီစင္ထရယ္လိုက ္ေဇးရွင္း ဟု ေျပာၾကလွ်င္ အမွန္စင္စစ္ Democratic Decentralization ကို ေယဘုယ် ဆိုလိုပါသည္။ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို အေျခခံ၍ ေျပာရလွ်င္ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္္ တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္ အစိုးရ တို.အၾကား၊ တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္ အစိုးရတို.ႏွင့္ ျပည္သူျပည္သားတို.အၾကား ဆက္ႏြယ္မွဳ အစဥ္တစိုက္ ဖြံ.ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳ ျဖစ္စဥ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ (စာေလးလွ်င္လည္း သည္းခံၾကပါရန္ ေတာင္းပန္အပ္ပါသည္) 'တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္ အစိုးရတို.ႏွင့္ ျပည္သူျပည္သားတို.အၾကား' ဆိုသည့္ စာသားကို အေလးအနက္ဆိုပါသည္။ ယေန.အာရံုစိုက္ေျပာေနၾကျခင္းမွာ ဗဟိုအစိုးရနွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရအၾကား လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ လႊဲေျပာင္းေရးကိုသာ အာရံုစိုက္၍ ေျပာေနၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ တနည္းေျပာလွ်င္ အာဏာယူမွုကိုသာ ျမင္၍ တာ၀န္ယူမွဳကို မျမင္သည့္သေဘာဟု ဆိုခ်င္ပါသည္။

၉။ ဒီစင္ထရယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို ရိုးရိုးရွင္းရွင္း ဖြင့္ဆိုရလွ်င္ အခြင့္အာဏာ Authority တာ၀န္ခံမွဳ Responsibility နွင့္ စာရင္းရွင္းႏိုင္စြမ္း Accountability တို.ကို လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ နာမည္တပ္လွ်င္ သံုးမ်ိဳး ရိွပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳဆိုင္ရာ၊ ဘဏၰာေရးဆိုင္ရာနွင့္ စီမံကြပ္ကဲမွဳဆိုင္ရာ (Administrative, Financial and Political Decentralizations) တို.ျဖစ္ပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳဆိုင္ရာ ဗဟိုေလ်ာ့ျခင္းသည္ တာ၀န္ခံမွဳ (Functional Responsibility) ကိုေျပာပါသည္။ ဘဏၰာေရးဆိုင္ရာ ဗဟိုေလ်ာ့ျခင္းသည္ အရင္းအျမစ္မ်ား (access to resources) ကိုေျပာ၍ စီမံကြပ္ကဲမွဳဆိုင္ရာဗဟိုေလ်ာ့ျခင္းသည္ စာရင္းရွင္းႏိုင္စြမ္း (Accountability) ကို ဆိုလိုပါသည္။ အၾကမ္းမွ်ေျပာ၍ မိမိတို.ႏွင့္ ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ကိစၥကိုသာ ေျပာပါမည္။

၁၀။ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာကိစၥတို.တြင္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္မွဳအာဏာကို အသံုးျပဳရေသာ ကိစၥတို.ရိွပါသည္။ ဘဏၰာေရးဆိုင္ရာကိစၥတို.ရိွပါသည္။ စာရင္းဇယားဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားရိွပါသည္။ အကယ္၍ ဒီစင္ထရယ္လိုက္ေဇးရွင္းလုပ္မည္ဆိုလွ်င္လည္း ထိုကိစၥရပ္မ်ားသည္ ေဆးရံုေဆးခန္းဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမ်ားဆီသို. 'အလံုးစံု ပံု၍' ေရာက္လာမည္မဟုတ္ပဲ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားမွ တဆင့္သာ ခြဲေ၀ေပးအပ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္မွလာတဲ့ ေမာင္ပုလဲ ဒိုင္း၀န္ထက္ကဲမည္ဟု မဆိုခ်င္ေသာ္လည္း ယေန. သံုးရပ္ေသာအာဏာခြဲေ၀ က်င့္သံုးမွဳတြင္ အသားမက်ေသးေသာ (မ်က္စိမွိတ္ျငင္းလိုက ျငင္းပါေလ) အေနအထားတြင္ က်န္းမာေရးဆက္တာအတြက္ ရင္ေလးရပါသည္။ ဒီစင္ထရယ္လိုက္ေဇးရွင္း၏ အႏွစ္သာရမွာ ျပည္သူျပည္သားတို.အတြက္ transparency, accountability ရရိွရန္ ဗဟိုႏွင့္ ျပည္သူေ၀းကြာေနမွဳ ေလ်ာ့နည္းရန္အတြက္ ေဒသအာဏာပိုင္တို.၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမွင့္တင္ေပးရန္သာျဖစ္ပါသည္။ ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပည္သူ citizen တိုက္ရိုက္ထိေတြ.မွဳတြင္ 'အသားက်နွင့္ၿပီးေသာ က်န္းမာေရးနယ္ပယ္' တြင္မူ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာ၊ ဘဏၰာရပ္ဆိုင္ရာ၊ စာရင္းဇယားဆိုင္ရာတို.တြင္ ဒီစင္ထရယ္လိုက္ေဇးရွင္းမွ ထူးျခားေသာ ဖြံ.ၿဖိဳးမွဳ ရနိုင္ပါမည္ေလာ ဆင္ျခင္သင့္ပါသည္။ (ဒီစင္ထရယ္လိုက္လုပ္ျခင္းကို ျငင္းပယ္ေနျခင္းမဟုတ္ပဲ က်န္းမာေရးနယ္ပယ္အတြက္ စဥ္းစားေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သတိခ်ပ္ပါေလ)

၁၁။ အထူးသျဖင့္ ဒီစင္ထရယ္လိုက္လုပ္ျခင္းသည္ ကြဲျပားျခားနားေသာ ေဒသအသီးသီးရိွ ပုဂၢလိကဆိုင္ရာတို.အတြက္ accountability ဖြံ.ၿဖိဳးေစရန္ ရည္ရြယ္ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ဥပမာဆိုေသာ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဖြံ.ၿဖိဳးေသာ ေဒသနွင့္ ေတာင္ေပၚေဒသတို.အတြက္ မူ၀ါဒ၊ အခြန္ စသည္တို. တူညီေနရန္ မျဖစ္ႏိုင္၍ လိုအပ္ေသာ အခြင့္အာဏာတို.ကို 'သူ.အရပ္ႏွင့္ သူ.ဇာတ္' မွ်တေစရန္ခြဲေ၀ေပးရျခင္းကို 'ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွဳ တင္းၾကပ္လြန္းသည္ဟု ေအာ္ဟစ္ အျပစ္တင္၍ ေကာင္းသည့္ စကားလံုးမ်ားသံုးကာ' ေျပာခ်င္ရာေျပာေနျခင္းသည္ အင္မတန္ရွက္စရာေကာင္းပါသည္။ ဆရာ၀န္သည္ ေဆးကုသခြင့္ မရိွလွ်င္ေျပာပါ။ ပိုက္ဆံမရျခင္းသည္ ခြဲမေပး၍ မဟုတ္ပါ။ မရိွ၍ မရျခင္းသာျဖစ္သည္။ က်န္းမာေရးအတြက္ ရသမွ်ဘတ္ဂ်က္ကို 'ေဆးမ်ားစုၿပံဳ၀ယ္ကာ ေဆးကုသေရးအတြက္ပဲသံုးမည္' ဟု ကေလးေပါေပါသည့္ အေတြးနွင့္ ဒီစင္ထရယ္လိုက္လုပ္မည္ဆိုလွ်င္ေတာ့ လူရီပါလိမ့္မည္။ ဆရာ၀န္သည္ ေဆးကုသရပါမည္။ သို.ေသာ္ ေဆးကုသျခင္းသက္သက္သည္သာ ဆရာ၀န္အလုပ္မဟုတ္ပါ။ ဖိုင္နယ္ပါ့၀မ္း ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လူမွဳေရးေဆးပညာတြင္သင္ခဲ့ေသာ တီအမ္အို၏ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကို ေမ့ကုန္ၾကၿပီထင္ပါသည္။ ထိုတာ၀န္၀တၱရားတို.ကို လုပ္ပိုင္ခြင့္မရိွလွ်င္ေအာ္ပါ။ က်န္းမာေရးဘတ္ဂ်က္ကို ျပည္နယ္အေရအတြက္၊ ေဆးရံုအေရအတြက္ႏွင့္စားကာ 'ဒီေငြေတြ တို.လက္ထဲထည့္ပါ၊ ငါတို.လုပ္ျပပါ့မယ္' ဆိုသည့္ စကားမ်ိဳးကိုၾကားရသည့္အခါ ဘာေျပာရမည္ပင္မသိပါ။ အခြင့္အာဏာ၊ ေငြေၾကး စသည္တို.ကို ခဏေဘးဖယ္၍ တာ၀န္ခံမွဳေလးတစ္ခုေလာက္ပဲ ႀကိဳးစားၾကည့္ပါဟု တိုက္တြန္းလိုပါသည္။ ရြဲ.သည္မဟုတ္ပါ။ ဗဟိုသို. တက္လာေသာ စာရင္အင္းမ်ားကိုပင္ မည္သို.အပူတျပင္း ျဖည့္ခဲ့သည္ကို ကိုယ့္ဘာသာသိပါသည္။ ကိုယ္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာစာရင္းဇယား မနိုင္တာ ကိုယ္ပဲသိပါသည္။ တို.က ဆရာ၀န္ ၊ဒါေတြ မဆိုင္ဘူးေျပာ၍ မရပါ။ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္သည္အရာရိွ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္၏ တာ၀န္ပါယူရပါမည္။ ေျဖရွင္းနိုင္ပါသလားဟု ရိုးရိုးသားသား ေတြးၾကည့္ေစလိုပါသည္။ ၿပီးမွ ဒီစင္ရယ္လိုက္လုပ္ရန္စဥ္းစားပါေလ။

၁၂။ ဒီစင္ထရယ္လိုက္ေဇးရွင္းသည္ ပညာရပ္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ဒီဇိုင္းဆင္ရပါသည္။ ပေရာဂ်က္ဆြဲရပါသည္။ 'ေရာ့၊ အင့္' ဟု လုပ္၍ မရသည္ကိုသိေစခ်င္ပါသည္။ လြယ္လြယ္ေတြး၊ လြယ္လြယ္ေရးကာ ျပည္သူကို အသိမွားအျမင္မွားေပး၍ ေျပာခ်င္သလိုေျပာေနလွ်င္ လူနာအသက္ဆံုးသည္ထက္ ပို၍ နစ္နာပါသည္။ တိုင္းျပည္ကိစၥျဖစ္ပါသည္။ မသိသည္ကကိစၥမရိွပါ။ သိေအာင္ႀကိဳးစားလွ်င္ရပါသည္။ လြယ္လြယ္ေျပာသည္ကိုေတာ့ မႀကိဳက္ပါ။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္နားမလည္ေသာကိစၥရပ္မ်ားကို 'ေလဖမ္းဒါန္းစီးကာ' ငါသာအသိငါသာအတတ္လုပ္ေနေသာ အတၱမ်ားနွင့္ ဆရာ၀န္ အခ်ိဳ.အား ေတာင္းပန္လိုက္ရပါသည္။

(ဆက္ပါမည္)

ဆရာ၀န္ ဘက္က တုတ္ဓား ဆြဲမယ္


၁။ သမုတိ အတြက္
င၀က္က ဒဏ္ခံ
အထက္က အတန္တန္ကို
ေရႊနန္းစံမသိ။
(အခ်ဳပ္တန္း ဆရာေဖ)

၂။ ဆရာ၀န္မ်ားအေၾကာင္း ေရးပါမ်ားလြန္းလာေသာအခါ ကိုယ္ကပဲ ရန္စြယ္ေငါေငါ ျဖစ္ေနၿပီလားမသိ။ အမွန္ေတာ့ အျဖစ္အပ်က္၊ သေဘာသကန္တို.ကို (လံုး၀ အမွန္ဟု မေျပာရဲသည့္တိုင္) အမွန္တရားႏွင့္ အနီးစပ္ဆံုးတူေအာင္ အားထုတ္ၾကည့္မိျခင္းသာျဖစ္သည္။ သို.တည္းမဟုတ္ပါက ဆရာ၀န္မ်ားအေနႏွင့္ 'ဒီေခတ္တြင္ မယ္ၾကည္ေအာင္ ဆယ္ျပည္ေထာင္ေခ်ာ့ေတာ့ မၿပံဳး' ျဖစ္ေနသည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ မၿပံဳးရခ်င္ေနပါေစ၊ မမဲ့ၾကေစဖို.ရန္ ဤစာကို ေရးရပါသည္။

၃။ မိဘမ်ားကို အျပစ္တင္လည္းလည္း ငရဲႀကီးပါလိမ့္ဦးမည္။ သို.ေသာ္ အမ်ားစုေသာ ဆရာ၀န္တို.မွာ '၀ါသနာဘာဂီ ဆက္တိုင္းမွီေသာေၾကာင့္' ေဆးေက်ာင္းသို. တက္လာၾကျခင္းမဟုတ္ပါေလ။ မိဘတို.က သားသမီးေနာင္ေရး စိတ္ေအးေစရန္ ပညာအေမြကို ေပးေတာ္မူၾကေသာ္ေၾကာင့္ ကိုယ့္၀ါသနာ'ဘာ'ဟု မကြဲျပားခင္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းတကၠသိုလ္ႀကီးသို.ေရာက္လာ ပစ္ခ် ခံရပါသည္။ သို.ေသာ္ ၀ါသနာကိစၥ ကို ေျပာလိုရင္းမဟုတ္ပါ။ ဆရာ၀န္ျဖစ္လာသည္မွာ 'ေမတၱာေတာ္အထူး' ပါလာေသာ ဆူပါ့ဆူပါ လူစြမ္းေကာင္းမ်ား၊ အနစ္နာခံသူရဲေကာင္းမ်ားဟု ထင္ေနၾကေသာ အခ်ိဳ.ေသာ လူမ်ား 'သတိထားမိေတာ္မူေစရန္' ေနာက္ေၾကာင္းလွန္ျပရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေမတၱာေတာ္ အထူးပါမလာေသာ္လည္း သူတစ္ဖက္သားအား ေဘးဥပါဒ္ အႏၱရာယ္ မျဖစ္ေစရန္ႀကိဳးစား၍ မိမိတာ၀န္ကို ေက်ႃပြန္ေစရန္ ထိုက္ေလ်ာက္ေသာ အားထုတ္သမွဳ ျပဳၾကလွ်င္ ေက်နပ္ၾကပါေလာ့ဟု ေတာင္းပန္လိုပါသည္။

၄။ သားေလးႀကီးရင္ ဘာလုပ္မယ္ ဟု ေမးလွ်င္ အရြယ္ေတာ္ေတာ္ေရာက္လာေသာအခါ ဆရာ၀န္လုပ္မယ္၊ အင္ဂ်င္နီယာလုပ္မယ္ဟု သာေျဖၾကပါသည္။ ေစ်းသည္လုပ္မည္၊ ဆိုက္ကားနင္းမယ္ဟု မေျဖၾကပါ။ မေျဖတတ္၍ မဟုတ္ပါ။ ေျဖမိလွ်င္ အတီးခံရဘူး၍ သာျဖစ္ပါမည္။ (ဆရာ၀န္ထက္ 'သာ' တာ လုပ္ျပမယ္ဟူေသာ ကေလးတစ္ေယာက္ေတြ.ဘူးပါသည္။ ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ဆူပါမင္းတဲ့။ ဟုတ္တုတ္တုတ္) ေနာက္တစ္ေခတ္တြင္ေတာ့ ဆရာ၀န္လုပ္ခိုင္းေသာ မိဘနည္းေစခ်င္ပါသည္။

၅။ ဆရာ၀န္ ၀န္ထမ္းလုပ္သည့္အခါတြင္လည္း အပို၀င္ေငြကို (ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး ဂ်ီပီထိုင္ျခင္းျဖင့္သာ) ရွာရပါသည္။ သူမ်ား အရာရိွအရာခံမ်ားျဖစ္လာလွ်င္ (ဥပမာ အင္ဂ်င္နီယာထားပါ) ရာထူးႏွင့္အတူ (လုပ္ပိုင္ခြင့္ဟု နာမည္တပ္ထားေသာ) အခြင့္အလန္းမ်ားပါတြဲပါလာပါသည္။ အမွန္စင္စစ္ 'ေပး' စားေစျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ဆရာ၀န္ ေနရာေကာင္းရသည္ဆိုျခင္းမွာ ဂ်ီပီေကာင္းေသာ အရပ္သို. ပို.ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ အလိုလိုတြဲပါလာေသာ ၀င္ေငြဟူ၍ မရိွပါ။ (မနာလို၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မေက်နပ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္းေျပာျခင္းမဟုတ္ပါ။ အရိွကို အရိွအတိုင္းေျပာျခင္းသာျဖစ္သည္။ သံေထြခဲမ်ားကို ၿမိဳျခင္းဟုသာ နာမည္ေပးပါသည္။)

၆။ ၀င္ေငြေၾကာင္းေျပာသည့္အခါ 'ေငြမက္ေသာ ဆရာ၀န္မ်ား'ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ပါမည္။ ေငြမမက္သူ ရိွလွ်င္ေျပာၾကေစခ်င္ပါသည္။ ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့ရသည္ႏွင့္စာလွ်င္ နည္းပါေသးသည္ဟု ေျပာလွ်င္ ၀ိုင္းဆဲၾကပါမည္။ ကိုယ့္အသက္ကို ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ တန္ဖိုးျဖတ္လဲဟု သာ ေမးခ်င္ပါသည္။ ေခါင္းတစ္ခ်က္ညိမ့္လိုက္လွ်င္ ေငြတေျဖာေျဖာ၀င္လာေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအား ဘုရားထူးကာ ကိုယ့္အသက္ရွည္ေရး အတြက္ မျဖစ္စေလာက္လခေလးႏွင့္ ေန.မအိပ္ညမအိပ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနေသာ ဆရာ၀န္မ်ားအား 'နင္ပဲငဆ' ေျပာေနၾကသည္မွာ ဘယ္အၿငိဳးႏွင့္ပါနည္း။

၇။ ဆရာ၀န္သည္ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးရေသာ လူဟု ဆိုၾကပါသည္။ အခ်ိဳ.ဆရာ၀န္မ်ားက နာၾကပါသည္။ နာရန္မရိွပါ။ မွန္ပါသည္။ ၀န္ေဆာင္မွဳေပးရေသာ လူျဖစ္ပါသည္။ သို.ေသာ္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္မူ 'အသက္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ၀န္ေဆာင္မွဳ'ကို မတန္ရင္ကာေငြေလးႏွင့္ လုပ္ေပးေနရေသာ ကမၻာ့ ရွာမွရွား လူသားမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ေစ်းဆိုင္၀န္ေဆာင္မွဳ၊ အလုပ္အကိုင္၀န္ေဆာင္မွဳကဲ့သို. သေဘာထားကာ မႀကိဳက္လွ်င္ မလာပါႏွင့္။ ႀကိဳက္ရာနိုင္ငံသြားပါ။ နိုင္ငံျခားက ဘယ္လိုဘယ္၀ါ လာမေျပာပါႏွင့္။ ၀န္ေဆာင္မွဳဟု ေျပာၿပီး ၀န္ေဆာင္နိုင္မွဳႏွင့္ 'တန္'ေအာင္ ေတာင္းေတာ့ အတင္းတုတ္သည္။ တရားပါ၏ေလာ။

၈။ ဆရာ၀န္မ်ား က်ီးလိုအာသည္ဆိုၾကပါသည္။ အာပါသည္။ ဘုရားရွင္ကပင္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားအတြက္ သစ္ပင္၀ါးပင္ေခါင္းပါးေသာ ေနပူတြင္ထိုင္ကာ ေဆြရိပ္မ်ိဳးရိပ္ ေအးျမေၾကာင္း သက္ေသ ျပေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဆရာ၀န္သည္ မိမိေဆြမ်ိဳးပင္ျဖစ္ပါသည္။

၉။ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္လုပ္ရင္ၿပီးတာပဲ။ ဥေပကၡာျပဳလိုက္ပါဆိုေသာ ဆရာ၀န္ႀကီး အခ်ိဳ.ရိွပါသည္။ သေဘာမတူပါ။ အမွားေျပာပါမ်ားလာေသာအခါ အမွန္ထင္၍ ေဆးရံုသို.မလာရဲပဲ အပ္ပုန္းႏွင့္ကုကာ ေသသြားလွ်င္ လူနာဒုကၡေရာက္ပါမည္။ တတ္တိုင္၍ ၀က္ၿခံကို အနာလုပ္ကာ နိုင္ငံျခားသြားကုရင္ တိုင္းျပည္၀င္ေငြ နာပါသည္။ ဆရာ၀န္မ်ား မေျပာအဆိုေၾကာက္၍ မလိုအပ္ေသာ ေငြကုန္မ်ားသည္ စစ္ေဆးစမ္းသပ္မွဳမ်ားလုပ္လာလွ်င္ လူနာစီးပြားေရး ထိခိုက္ပါမည္။ ဥေပကၡာမျပဳနိုင္ပါ။ လိုအပ္လွ်င္ (ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ တိုက္ခိုက္ေနသူမ်ားအား) တုတ္ဓားဆြဲ၍ ရင္ဆိုင္သင့္လွ်င္ ရင္ဆိုင္ပါမည္။

၁၀။ ဘုရားေလာင္းသည္ ဆုေတာင္းဘ၀မွာပင္ နိဗၺာန္သို.၀င္နိုင္ေသာအသိဥာဏ္ရိွပါလ်က္ တိရိစာၦန္ဘ၀၊ နိမ့္က်ေသာ ဘ၀ သို.ေရာက္ေစေသာ အကုသိုလ္အမွုမ်ားကို ျပဳခဲ့ရပါသည္။ လူသတ္ျခင္း၊ ခိုး၀ွက္ျခင္းတို.ကို အဘယ္ေၾကာင့္ျပဳခဲ့ပါသနည္း။ ေလာကတြင္ ဓမၼထက္ အဓမၼတရားအားႀကီးေသာအခါ ဓမၼဘက္ေတာ္သားတို.သည္ ကိုယ့္အေရးကို အနစ္နာခံကာ တိုက္ပြဲ၀င္ရပါသည္။ ဤသည္မွာ အေျဖျဖစ္ပါသည္။ ဓမၼႏွင့္ ပုဂၢလ ႀကံဳလာလွ်င္ ဓမၼဘက္က ေနေသာသူသည္ အကုသိုလ္ကိုလည္း ျပဳရပါေတာ့မည္။

၁၁။ လိုအပ္လွ်င္ ဆရာ၀န္ဘက္က တုတ္ဓားဆြဲပါမည္။ ထိုထက္ပို၍ ဆိုရန္မရိွ။

ဆရာ၀န္ဘက္က 'စုန္းျပဴး' ေရြးမယ္


၁။ တစ္ခုေသာ သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္၀ယ္ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ အရွင္အာနႏၵာမွ ဗုဒၶျမတ္စြာအား 'ပါတိေမာက္'ျပေတာ္မူပါရန္ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားရာ ဘုရားရွင္က 'အာနႏၵာ၊ ပရိသတ္ မစင္ၾကယ္'ဟု မိန္ေတာ္မူ၍ အေကာင္းအဆိုး၊ အက်ိဳးအျပစ္ႏွင့္စပ္လ်ွင္းေသာ ပါတိေမာက္ကို ျပေတာ္မမူေပ။ အရွင္အာနႏၵာမွ သံုးႀကိမ္ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားေသာ္လည္း ပယ္ေတာ္မူသည္။ ထိုအခါ အရွင္ေမာဂၢလန္မွ တရားကို မေစာင့္ေသာ၊ အက်င့္မစင္ၾကယ္ေသာ 'အလဇၨီ' ပုဂၢိဳလ္ကို တန္ခိုးျဖင့္ၾကည့္၍ 'ငါ့ရွင္၊ထြက္ေလာ့၊ သင့္အား ဘုရားရွင္ျမင္ေတာ္မူသည္'ဟု နွင္ေသာ္လည္း ထိုသူသည္ မထြက္ေပ။သံုးႀကိမ္ႏွင္သည့္တိုင္ မထြက္ေသာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးတြင္ လက္ေမာင္းမွဆြဲကိုင္ကာ ႏွင္ထုတ္ရေလသည္။ ဘုရားရွင္လည္း 'အာနႏၵာ၊ မျဖစ္စဖူးျဖစ္ခဲ့သည္၊ မဂ္ဖိုလ္မွ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္ေသာ ထိုေယာက္်ားသည္ လက္ေမာင္းကို ကိုင္သည့္တိုင္ေအာင္ ေစာင့္ဆိုင္းဘိသည္'ဟု ျပစ္တင္ေတာ္မူေလသည္။

၂။ ဆရာ၀န္ေတြ ဘက္က ခုခံကာကြယ္ (ခုခံကာကြယ္ရကတည္းက အျပစ္တင္ဖြယ္တစ္ခုခုျဖစ္ခဲ့ၿပီလို ေအာက္ေမ့ရပါသည္) ေသာစကားမ်ား ေျပာရေသာအခါ၀ယ္ ထိုအျဖစ္အပ်က္အား သတိရေနမိခဲ့သည္။ ေျပာစရာစကားျဖစ္လာေသာအခါ ေျပာထိုက္ေသာ အေၾကာင္းရိွခဲ့ေလမလား စဥ္းစားရပါသည္။ ပညာရပ္သေဘာကို နားမလည္၍ဟု မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ဘူးေသာ္လည္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အခ်ိဳ.ကိစၥမ်ား၀ယ္ ပညာရပ္သေဘာထက္ လုပ္ရပ္သေဘာကို မေက်လည္၍ ျဖစ္ဟန္တူပါသည္။ တခါတရံ လူနာေသျခင္း၊မေသျခင္းထက္ လူနာရွင္မ်ားအား (အခ်ိန္မလံုေလာက္ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားမွ) ေသခ်ာစြာ ရွင္းလင္းျပသခဲ့ၾကပါ၏ေလာဟု ေမးလိုပါသည္။

၃။ ဆရာ၀န္မ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းသည္ ဆရာ၀န္တစ္ဦးကို ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းမမည္ပါ။ ဆရာ၀န္တည္းဟူေသာ အႏြယ္ကို ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကိုသာ ဆိုလိုေၾကာင္း အေလးအနက္ဆိုပါသည္။ ျပင္ပမွ လာေသာ ပေယာဂမ်ားကို ကုရမည္ျဖစ္သကဲ့သို. အတြင္းမွလာေသာ 'ေလာက္ေကာင္' မ်ားကိုလည္း သန္.စင္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

၄။ ဆရာ၀န္-လူနာ ဆက္ႏြယ္မွဳ(docor-patient relationship) ရိွလာၿပီဆိုလွ်င္ သတင္းအခ်က္အလက္ေပးမွဳ (communication) ရိွရပါမည္။ အခ်ိန္အားေတာ္မမူၾကေသာ ဆရာ၀န္အခ်ိဳ.သည္ သတင္းအခ်က္အလက္ကို 'ပိႆေလးနွင့္ ေဘးပစ္'ကာ ေပးၾကပါသည္။ နဂို ေ၀ဒနာေၾကာင့္၊ လူမွဳေရးေၾကာင့္၊ စိမ္းေသာ ပတ္၀န္းက်င္ေၾကာင့္ စိတ္တင္းအားမ်ားေနေသာ လူနာမ်ား၊လူနာရွင္မ်ားအေနနွင့္ 'ကိုယ္ကုသ၍ မျဖစ္နိုင္ေသာ ေရာဂါေၾကာင့္သာ အားမတန္မာန္ေလ်ာ့ရတယ္။နည္းနည္းမွ မေက်နပ္' ဟု ေျပာ၍ရလွ်င္ ေျပာၾကပါလိမ့္မည္။ လူနာရွင္တစ္ဦးစီကို ငါးမိနစ္စီေလာက္ အခ်ိန္ပိုေပးလိုက္လွ်င္ ျဖစ္ပြားေနေသာ မေက်လည္မွဳ အေတာ္မ်ားမ်ားမွ တစ္၀က္ခန္.ေလ်ာ့သြားမည္ဟု ထင္ရပါသည္။

၅။ အခ်ိဳ. ကမူ ဆရာ၀န္မ်ားကို ယခင္ဒုတိယဘုရားေနရာမွ ေလ်ာ့သြားသည္ကို မည္သို.လုပ္ရမည္နည္းဟု ေမးခ်င္ဟန္ရိွပါသည္။ ရယ္စရာလည္းေကာင္းပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဒုတိယ ဘုရားေနရာလိုခ်င္ၾကပါသနည္း။ ၀မ္းလားမည္မစိုးၾကဘူးလားေမးခ်င္ပါသည္။ ခဏခဏ ေျပာခဲ့ဘူးပါသည္။ ဆရာ၀န္သည္ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးသူသာျဖစ္ပါသည္။ (ကုသိုလ္ျဖစ္ေဆးခန္းမွတပါး) ၀န္ထမ္းဆရာ၀န္ျဖစ္ေစ၊ ဂ်ီပီဖြင့္သူျဖစ္ေစ ၀န္ေဆာင္မွဳ ေပးေသာသူသာျဖစ္သည္။ ေျပာခဲ့ဘူးသလို အသက္နွင့္ စပ္လွ်င္းေသာ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ဂုဏ္ယူနိုင္ပါသည္။ အေျခာက္တိုက္ ၿခိမ္းေျခာက္ဟိန္းေဟာက္ရန္ေတာ့မလိုပါ။ ကရုဏာေဒါေသာျဖင့္ ေရာမခ်ေစပါ။  လူဟူသည္ ကရုဏာျဖင့္ေငါက္သည္လား၊ အလုပ္မ်ား၍ ေငါက္သည္လား၊ သိတတ္ေသာ သေဘာရိွပါသည္။ ၀န္ေဆာင္မွဳေၾကာင့္ ရေသာေငြေၾကးသည္ မတန္ရာမွန္းသိပါသည္။ သို.ေသာ္ အသက္နွင့္ ပတ္သက္ေသာ ၀န္ေဆာင္မွဳျဖစ္၍ 'ရရိွသည္မွာ မတန္' ဟု ယူဆလွ်င္ မလုပ္ပဲေနရံုသာရိွသည္။ ၀န္ေဆာင္မွဳကို ေလ်ာ့ခ်ရန္ မျဖစ္နိုင္ပါ။ မိမိ ္'၀န္ေဆာင္'ေနရသည္မွာ 'လူ.အသက္'ျဖစ္ပါသည္။

၆။ ဆရာ၀န္ဟူသည္ ပုထုဇဥ္ လူသားမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ သို.ေသာ္ ပုထုဇဥ္ကို ဇဥ္ပဲ ဇဥ္နိုင္လြန္းတယ္ မျဖစ္ေစခ်င္ပါ။ လူမွဳေရး ခၽြတ္ေခ်ာ္ခ်က္ရိွေသာ ဆရာအခ်ိဳ.ကို ေတြ.ဘူးပါသည္။ မည္သို.ပင္ နာမည္ဆိုးထြက္ထြက္ ဆရာ၀န္ရွဳေထာင့္ဘက္ကမူ 'ေရႊသားအတိ' ျဖစ္ေနသည္ဟု ေျပာခ်င္ပါသည္။ အခ်ိဳ.ဆရာမ်ားမွာ အျပစ္ေပးအေရးယူေလာက္ေသာ နာမည္မထြက္ပဲ၊ 'စင္းလံုးေခ်ာ' ကေလးမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနွင့္မူ ေလးစား၍ မရနိုင္သူမ်ားကိုလည္း ေတြ.ဘူးပါသည္။ မည္သို.ပင္ဆိုေစ၊ ဆရာ၀န္သည္ လူနာ အတြက္သာ ျဖစ္ရမည္ဟူေသာ မူျဖင့္ သံုးသပ္ေစခ်င္ပါသည္။ အေရးယူေလာက္ေသာ ျပစ္မွဳရိွမွ က်င့္၀န္ပ်က္သည္မမည္ပါ။ ဘယ္သူမသိသိ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သိၾကပါသည္။

၇။ က်င့္၀တ္ကိစၥသည္ သိမ္ေမြ.ပါသည္။ လက္ညိဳးထိုးျပသည္ထက္ ကိုယ့္စိတ္ျဖင့္သာ သံုးသပ္၍ ရနိုင္ပါသည္။ ကိုယ့္ဘက္မွ လံုၿခံဳမွဳယူကာ မလိုလားအပ္ပဲစစ္ေဆးခိုင္းျခင္း၊ စစ္ေဆးမွဳ သေဘာတရားကို ေသခ်ာစြာရွင္းမျပျခင္း ( နားလည္ေအာင္ေဆးေက်ာင္းေျခာက္ႏွစ္တက္မွရမယ္ဟု လြယ္လြယ္ေျပာလွ်င္ေတာ့ရပါသည္၊ အားလံုးကို ရွင္းျပေနရန္မဟုတ္၊ အေကာင္းအဆိုး၊ အက်ိဳးအျပစ္မွ်ေတာ့ လူနာႏွင့္ လူနာရွင္ သိသင့္ပါသည္။ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရိွသင့္ပါသည္။ သူနာျပဳတစ္ေယာက္ကို အင့္ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းလိုက္လုပ္၍ မသင့္ေတာ္ပါ)၊ လူနာမ်ားကိုသာမက ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္း အပုတ္ခ်ျခင္း၊ ဗီြအိုင္ပီမွတပါး လူနာမ်ားကို ဟိန္းေဟာက္ျခင္း၊ ေရာဂါစစ္ေဆးရန္ လံုေလာက္ေသာ အခ်ိန္မယူျခင္း  စေသာ က်င့္၀တ္မ်ားကို စဥ္းစားဆင္ျခင္သင့္ပါၿပီ။ ဥပေဒျဖင့္ အေရးယူ၍ မျဖစ္ေသာ္လည္း လုပ္အပ္ပါ၏ေလာ ေမးလိုပါသည္။

၈။ ေဒ၀ဒတ္ မေကာင္းျခင္းသည္ သံဃာ မေကာင္းျခင္းမဟုတ္ပါ။ သို.ေသာ္ ေဒ၀ဒတ္လို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးအားလည္း သံဃာအဖြဲ.အစည္းတြင္ မထားထိုက္ပါ။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သိေစခ်င္ပါသည္။ လက္ေမာင္းကိုကိုင္၍ ႏွင္ထုတ္သည့္တိုင္ ေစာင့္ဆိုင္းမေနၾကပါႏွင့္ေတာ့ ဟု သတိေပးလိုက္ရပါသည္။

မင္းက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျမတ္နိုးသူ


မင္းအိမ္ကို မီးရိွဳ.မခံရခင္က
မင္းဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျမတ္နိုးသူပဲ
မင္းႏွမကို မုဒိမ္းက်င့္ မခံရခင္က
မင္းဟာ ေရႊျပည္ေအးသမားပဲ
မင္းရပ္ကြက္ကို ဓားေတြနဲ.လာမ၀ိုင္းခင္က
မင္းဟာ တရားသမားပဲ၊
မင္းေနခ်င္သလို ေနခြင့္ရိွတဲ့ကာလဆိုတာ
မင္းၿငိမ္းခ်မ္းေနတဲ့ကာလပါ။
အခုေတာ့
မင္းျမတ္နိုးတဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လည္လွီးလိုက္ၾကၿပီ
ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေနဖို.
မၿငိမ္းခ်မ္းမွဳကို တိုက္ဖ်က္ရမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း
မီးရိွဳ.ခံ မင္းအိမ္ကသက္ေသျပတယ္
မတရားက်င့္ခံ မင္းညီမက သက္ေသျပတယ္
ႏွိပ္စက္ခံ မင္းရပ္ကြက္က သက္ေသျပတယ္။
ဘုရားရွင္က
ေနပူႀကဲႀကဲမွာထိုင္ၿပီး
ေဆြရိပ္မ်ိဳးရိပ္က ေအးျမတယ္လို.ဆိုခဲ့တယ္၊
ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ေတြကို ကာကြယ္ခဲ့တယ္။
တို.ရပ္ကြက္မွာ
ႀကိဳက္တဲ့သူေနလို.ရတယ္
ရပ္ကြက္ဖ်က္မယ့္သူေတာ့
ေနလို.မရေစရဘူး။  ။

အာဏာလႊမ္းမိုး၊ ဆင့္ကာႀကိဳးလွ်င္


'သင္းတို. အႀကံက သိသာလြန္းသကြယ္'

ဓည၀တီၿမိဳ.၀န္ မဟာမင္းႀကီးေက်ာ္စြာ၏ မ်က္ႏွာသည္ မွဳန္ရီတင္းမာေနသည္။ ကြပ္ပ်စ္ ေအာက္ေျမျပင္၀ယ္ ဒူးတုတ္ခစားေနေသာ ဗိုလ္ေမာင္ေအးႏွင့္ ေမာင္ေတာတို. ေခါင္းပို၍ လွ်ိဳးသြားသည္။ ဗိုလ္ေမာင္ေအးမွ မရဲတရဲျဖင့္

'မင္းႀကီး၊ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳး……'

စကားမဆံုးမွီ မင္းႀကီးမွ လက္ကာျပသည္။

'ငါသိတယ္။ ေမာင္မင္းတို.မွာအျပစ္မရိွ။ မင္းတို.ကို ရွင္မျဖဴကၽြန္း အေစာင့္အျဖစ္ငါခ်ထားခဲ့တယ္၊ ညအခ်ိန္မွာ ကပ္လာတဲ့ စပါးေလွကို မင္းတို. သံုးႀကိမ္ ေအာ္ေမးခဲ့တယ္၊ မေျဖပဲ ဆက္ခ်ဥ္းကပ္လာလို. ေသနတ္ပစ္ေဖာက္ဟန္.တားခဲ့တယ္။ သင္းတို. ခုခံလို. ဆားျပင္ရြာသား ေဂါင္ေဆာက္ေကေသတယ္။ ဒီကိစၥမွာ မင္းတို.အလြန္မရိွ။ ခက္တာက သင္းတို.က ကုလားျဖဴေတြကို သြားေရာက္တိုင္ခဲ့တယ္။ က်န္တာ ရွင္းေအာင္ ေမာင္မင္းဆက္တင္။ ေမာင္ေအး…'

'မွန္ပါ။ ကုလားျဖဴတပ္မွဴး ေရာဘတ္ဆန္ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ. ရွင္မျဖဴကၽြန္းကို လာေရာက္သိမ္းပိုက္ဖို.အႀကံနဲ. လာခဲ့တဲ့ ဆူပရာမာဒို၀ီရဲ.တပ္ခြဲနဲ. ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳးတို. ကၽြန္းေစာင့္တပ္တို. တိုက္ပြဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္မင္းႀကီး။ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳးတို. အမွဳ ေတာ္ကို ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ ထမ္းရြက္ခဲ့လို. မ်က္ႏွာျဖဴကုလားေတြဘက္က ဂ်မဒါ ဟာရီဆင္းအပါအ၀င္ သံု.လူ ဆယ္ေယာက္ကို မင္းႀကီးဆီကို ပို.အပ္ခဲ့ပါတယ္'

မဟာမင္းႀကီးေက်ာ္စြာ ကြပ္ပ်စ္ကို ျဖန္းကနဲ ပုတ္ခတ္သည္။

'အဲသဟာ ေျပာတာပ ေမာင္ေအးငယ္။ သင္းတို.က အခု ရွင္မျဖဴကၽြန္းဟာ ရခိုင္ဘုရင္ကို တို.မ်ား ယခင္ ဗဒံုမင္းၾတား လက္ထက္ကတည္းက သူရို.ကို ေပးခဲ့ၿပီးသားေျပာေနတယ္။ တကယ္ေတာ့ လည္ဆယ္လွည့္ဖ်ားေနတာမွန္း အသိသာခ်ည္းပ'

ဗိုလ္ေမာင္ေအး အံႀကိတ္သည္။

' ဗဒံုမင္းၾတား ရခိုင္ေဒသကို သိမ္းပိုက္ကတည္းက ရွင္မျဖဴကၽြန္းဟာ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳးတို. အပိုင္ျဖစ္ခဲ့တာပါမင္းႀကီး၊ သင္းတို.က အႀကံတူ ေနာက္လူ သာစၿမဲလုပ္ေနတာပ၊ မင္းႀကီး အမိန္.ေတာ္သာ ခ်လိုက္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳးတို. …….'

မင္းႀကီးေခါင္းကို ေလးပင္စြာ ခါယမ္းသည္။ မ်က္ႏွာသည္ တည္ၿငိမ္ေသာ္လည္း ညိွဳးေလ်ာ္သည္။

'သင္းတို.ရည္ရြယ္ခ်က္က သည္ကၽြန္းတင္မကဘူး ငါ့လူတို.၊ ရည္ရြယ္ရင္းက ရန္စရံုသာျဖစ္တယ္။ တို.မ်ားမွာ ဆုတ္လည္းစူး၊စားလည္းရူး ျဖစ္ေနရတယ္။ တို.တေတြ ၿငိမ္ေနတာ လူေရးညံ့လို.မဟုတ္။ နိုင္ငံႏွစ္နိုင္ငံၾကားက စစ္ပြဲစတင္တဲ့ တရားခံအျဖစ္ မျဖစ္လိုဘူးကြယ္။ သို.ေပမယ့္……'

မင္းႀကီးမ်က္လံုးမ်ားအေ၀းဆီ ေငးသည္။ မ်က္လံုးမ်ားသည္ ဓည၀တီၿမိဳ.ကိုေက်ာ္၍ ရတနာပူရေနျပည္ေတာ္ဆီသို. လွမ္း၍ တိုင္တည္ေနဟန္။

'ရွင္မျဖဴကၽြန္းဟာ ျမန္မာပိုင္ျဖစ္ေၾကာင္းေၾကညာရမယ္။ စစ္တေကာင္းကို အရာရိွတစ္ေယာက္ ေစလႊတ္ၿပီး အတည္ျပဳေစရမယ္။ ရမယ္မထင္ေပမယ့္……..'

အေ၀းဆီမွ စစ္ပြဲစည္သံၾကားလာရသလို ထင္ရေလသည္။

+++++++++++++++++++++

စစ္သည္စာဆိုမင္းႀကီး၏ မ်က္ႏွာေတာ္၀ယ္ ယခုတစ္ႀကိမ္တြင္မူ စစ္သည္ေတာ္စိတ္က လႊမ္းမိုးေနဟန္ရိွသည္။ ဓည၀တီၿမိဳ.၀န္စံအိမ္ ခန္းမက်ယ္သို. ေရာက္မဆိုက္၀ယ္ အစည္းအေ၀းေခၚသည္။ ေနျပည္ေတာ္မွ ပင္ပန္းတႀကီး လာခဲ့ရေသာ္လည္း အမွဳေတာ္ကိုသာ အာရံုစိုက္ေနဟန္ရိွသည္။ စစ္ကဲစစ္မွဴးမ်ားေရွ.၀ယ္ ဓည၀တီၿမိဳ.၀န္ကို ျပစ္တင္ေမာင္းမဲသည္။ သို.ေသာ္ ေမာင္းမဲေနဟန္ထက္ ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းေနဟန္သာ ပိုေနသည္။

'ဖမ္းထားတဲ့ သူရို.လူေတြ ခ်က္ခ်ဥ္းလႊတ္ေပးလိုက္၊ သည္အေရးက ေမာင္မင္းအေရးမဟုတ္ဘူး'

ျမ၀တီမင္းႀကီး၏ မ်က္နွာကို ဓည၀တီၿမိဳ.၀န္ နားမလည္နိုင္စြာၾကည့္မိသည္။ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို ေနျပည္ေတာ္သို. အလံုးစံု အစီရင္ခဲ့ခဲ့သည္။ တမင္သက္သက္ ရန္စေစာ္ကားလာေသာ ကုလားျဖဴမ်ားအား အညံ့ခံရေတာ့မည္ေလာ။

'မင္းႀကီး၊ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳး ေလ်ွာက္တင္ပါရေစ'

ၿမိဳ.၀န္အသံသည္ မခံခ်င္စိတ္ျဖင့္တုန္ခါေနသည္။ ျမ၀တီမင္းႀကီး ေခါင္းခါသည္။

'ေမာင္မင္း အေရးမဟုတ္ဘူးလို. က်ဳပ္ေျပာေနတယ္…'

တည္ၿငိမ္လြန္းေသာ စာဆိုစစ္ကဲႀကီး၏ မ်က္ႏွာ၀ယ္ ၿပံဳးရိပ္မဆိုစေလာက္သမ္းသြားသည္။ ၿပီးမွ တစ္လံုးခ်င္း ေျပာသည္။

'မင္းႀကီး မဟာဗႏၶဳလ မၾကာခင္ လိုက္လာလိမ့္မယ္'

++++++++++++++

ညသည္ ေအးစက္ေနသည္။ ကမ္းေျခဆီသို. တလိမ့္လိမ့္ေျပး၀င္သြားေသာ လွိဳင္းတို.၏ ရိုက္ပုတ္သံကို ေလွလွ်င္မ်ားဆီမွ သဲ့သဲ့ၾကားရသည္။ မွဳန္မွဳန္သက္သက္ က်လာေသာ မိုးဖြဲမ်ားသည္ စစ္သည္ေတာ္တို.၏ တင္းမာေနေသာ မ်က္နွာေပၚသို. က်လာေနသည္။

ေလွတို. တရိပ္ရိပ္ျဖင့္ ရွင္မျဖဴကၽြန္း၏ ေလွဆိပ္ဆီသို. ကပ္လာသည္။ အားလံုးေသာ စစ္သည္ေတာ္တို.သည္ ကၽြန္းခံတပ္ထိပ္ဆီသို. အံႀကိတ္ရင္း ေမာ့ၾကည့္ေနၾကသည္။ အလံရိွေနသည္။ ကုလားျဖဴအလံ၊ တိုင္းတပါးအလံ၊ ကိုယ့္ေျမေပၚတြင္ မအပ္မရာရိွေနေသာ တိုင္းတပါးသားကုလားျဖဴတို.၏ အလံ။ ေသြးတို. ပြက္ပြက္ထလာၾကေပၿပီ။

အမွဳေတာ္မေအာင္လွ်င္ ျပန္မလာၾကနဲ.ဟု မင္းႀကီးက မွာလိုက္သည္။ ရာသီဥတု ဆိုး၀ါးသျဖင့္ ရွင္မျဖဴကၽြန္းမွ ဆုတ္ခြာခဲ့ၾကသည္။ သင္းတို.ကိုေၾကာက္၍ မဟုတ္ေၾကာင္း ယခုမၾကာ သင္းတို. သိေစရမည္။

တို.ေျမေပၚမွာ ကုလားျဖဴေတြေရာက္ေနသည္။ ကုလားျဖဴကၽြန္ေတြေရာက္ေနသည္။ သင္းတို.သည္သူတပါးေျမကို မတရားလိုခ်င္ေနၾကသည္။ သင္းတို. ပိုင္ဆိုင္ရမည္မွာ ေသမင္းမွတပါး အျခားမရိွေၾကာင္းသိေစရမည္။

ဓားရိုးမ်ားကို က်စ္က်စ္ပါေအာင္ဆုတ္၊ တိတ္ဆိတ္ေသာေျခလွမ္းမ်ားသည္ သင္းတို.ခံတပ္ကို ၀ိုင္းမိၾကေလသည္။ ညသည္ ေျခာက္ျခားဖြယ္ရာတိတ္ဆိတ္ေနသည္။ တပ္မွဴးသည္ အနီးတစ္၀ိုက္ရိွတပ္သားမ်ားကို လွည့္၍ အကဲခတ္လိုက္သည္။ တလက္လက္ေတာက္ေျပာင္ေနေသာ မ်က္လံုးမ်ား၀ယ္ အေၾကာက္တရားကိုမေတြ.ရ၊ အာရံုစူးစိုက္ေဇာျဖင့္ ၀င္းလက္ေနသည္ကိုသာေတြ.ရသည္။

တပ္မွဴးသည္ ေက်နပ္တင္းမာစြာၿပံဳးလိုက္ရင္း ဓားလြတ္ကို ေလထဲသို.ေျမွာက္လိုက္သည္။ ၾကယ္ေရာင္၊တိမ္ေရာမိွန္မွိန္၏ ေအာက္၀ယ္ လက္ကနဲျဖစ္သြားသည္။ ဓားလြတ္ကို ျပန္အခ်၊ ၀မ္းေခါင္းသံႀကီးျဖင့္ ႀကံဳး၀ါးသံ၊

ညသည္ ေသြးပြက္ပြက္ေ၀ၿပီတည္း။

++++++++++++

၁၈၂၄ မတ္လ ၁၉ရက္ေန.တြင္ ရွင္မျဖဴကၽြန္း တြင္ ျမန္မာေဒါင္းအလံ ျပန္လည္လႊင့္ထူနိုင္ခဲ့သည္။ ေမ ၁၆တြင္ ပန္း၀ါတိုက္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ၁၈၂၅ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန.တြင္ ဓနဳျဖဴတြင္ မင္းႀကီး မဟာ ဗႏၶဳလ က်ဆံုးခဲ့သည္။ ၁၈၂၆ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၄ တြင္ ရႏၱပိုရြာတြင္ စစ္ေျပၿငိမ္းေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုကာ တိုင္းျပည္တစ္၀က္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္သို. ေရာက္ရိွခဲ့ရေလသည္။

+++++++++

ဓည၀တီၿမိဳ.၀န္သည္ အံႀကိတ္လိုက္သည္။ မင္းႀကီးမဟာဗႏၶဳလ မရိွၿပီ၊ တိုင္းျပည္တစ္၀က္လည္း ကုလားျဖဴလက္ေအာက္ ေရာက္ခဲ့ရၿပီ။ ေညာင္ပင္မွေညာင္ေစ့သည္ အရြယ္ငယ္သည္ဟူ၍ ေပါက္ကာစ၀ယ္ မရွင္းလင္း မဖယ္ရွားမိသည္ ျဖစ္အံ့။ ေညာင္ျမစ္တစ္စ ကုတ္တြယ္မိရံုႏွင့္ အေဆာက္အဦး တစ္ခုလံုး ပ်က္စီးယိုယြင္းေစတတ္မွန္း မိမိတို. မသိ၍ မဟုတ္။ မိမိတို. ေျမေပၚ၀ယ္ တစ္စထက္တစ္စ ေျခခ်ဖို. အႀကံကိုလည္း မသိ၍ မဟုတ္။

နန္းတြင္း၀ယ္ ကိုယ့္ အုပ္စုျဖင့္ကိုယ္ ေနရာယူေရးႀကိဳးပမ္းေနမွဳမ်ားကိုလည္း ၾကားသိရ၏။ ႏြားကြဲလွ်င္က်ားဆြဲတတ္၏ ဟူေသာ သေဘာကို ယခုမွေျပာလွ်င္လည္း မွီေတာ့မည္မဟုတ္။

ယခုေတာ့ တိုင္းျပည္တစ္၀က္ တစ္ပါးလက္ေရာက္ခဲ့ၿပီ။ ထိုကဲ့သို. နန္းတြင္းေနရာလုပြဲမ်ား ထပ္မံ ျဖစ္ေနလွ်င္လည္း တိုင္းျပည္လံုးလံုးဆံုးရွံဳးဖို.ရန္ မေ၀းေတာ့ေၾကာင္း မဟာမင္းႀကီးေက်ာ္စြာ ေတြးေနမိသည္။ ယခုေတာ့ ေရႊနန္းေတာ္မွ လူတစ္စုထံ သူလွမ္းေျပာခ်င္ေနေသာ စကားတစ္ခြန္း ရိွေနေလသည္။

တိုင္းျပည္သူတပါးလက္ေအာက္ေရာက္သြားလွ်င္ သူတို.တမ္းတမ္းစြဲ မက္ေမာေနေသာ အာဏာသည္ ဘာအဓိပၸါယ္မ်ား ရိွပါဦးမည္နည္း။ ေအာ္……..ဘာအဓိပၸါယ္ဆိုသည္မ်ား ရိွေနပါလိမ့္ဦးေတာ့မည္တည္း။

------------သကၠမိုးညိဳ (၁၁.၆. ၂၀၁၂)---------------

ရခိုင္သာစြ သာစြေလ


အိုႀကီးအိုမက်မွ
ဓားကိုင္ၿပီး ၿခံစပ္က ရပ္ေစာင့္ေနတာ
မင္းအဖြားဆိုတာေရာ သိလား။

စကားလံုးႀကီးေတြနဲ.
မ်ိဳးခ်စ္ေၾကာင္းမေျပာတတ္ေပမယ့္
မင္းညီ အေထြးဆံုးေလာက္ကေလးေလးေတြ
ေသြးအလူးလူးကာကြယ္ေနတာ
ငါတို.အတြက္ဆိုတာ သိရဲ.လား။

ကေလးေလးေတြက
ေနာင္လာေနာက္သားအတြက္
အသက္နဲ.စိုက္တဲ့သရက္ပင္
ပြင့္ခ်ိန္သီးခ်ိန္မွ မင္းျမင္မွာလား။

ေသြးတစ္စက္က
စကားလံုးတစ္သိန္းနဲ.ညီမွ်တယ္
တို.အတြက္ ေသြးေျမက်သူေတြက
တို.အမ်ိဳးေတြ တို.ေသြးသားေတြ။

တစ္ရက္ပိုၾကာရင္ တစ္ရက္ပိုနာမယ္
တစ္ခြန္းပဲေျပာမယ္
တရားမွ်တမွဳအတြက္ တိုက္တဲ့စစ္ကို
ဘုရားအေလာင္းေတာင္ မေရွာင္ခဲ့ဘူး။

အလုပ္ေလ်ာက္ေတာ့မယ့္ ဆရာ၀န္ေလးမ်ားသို.

၁။ မေျပာေတာ့ မေျပာခ်င္ဘူး။ အလုပ္ရွဳပ္ေနလို.။ ဒါေပမယ့္ ေျဖမယ့္သူေတြ အတြက္ မွားမွာစိုးလို. ေရးေပးလိုက္တာပါ။ တိုတိုပါပဲ။ ခုတစ္ေလာ တခ်ိဳ.ပို.စ္ေတြမွာ ဆရာ၀န္အတတ္ေတြ သင္ထားၿပီးမွ မဆိုင္တာေတြေမးတယ္။ ဒါေတြသိလို. ဆရာ၀န္ေဆးကုတာနဲ.ဘာဆိုင္လဲ၊ ဘာလဲညာလဲ တင္ေနၾကတာ စံုလို.ပါ။

၂။ ဒါေတြေျပာရင္ တစ္ေထာင့္တစ္ညျဖစ္သြားမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဆရာ၀န္ေခၚတာျဖစ္သလို ၀န္ထမ္းလည္းေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ ၀န္ထမ္းဟာ ၀န္ထမ္းနဲ.ပတ္သက္ေသာ စည္းကမ္းကို လိုက္မနာလို.မရပါဘူး။ ကုမၸဏီ၀န္ထမ္းေခၚလည္း ေမးခ်င္တာေမးတာပါပဲ။ ေမးခ်င္တာဆိုတာက သူရို.လိုခ်င္ေသာ အခ်က္နဲ.ကိုက္မကိုက္ စမ္းသပ္ၾကတာပါ။

၃။ တခါတခါ ဘယ္လိုမွမသိႏိုင္ေသာ ေမးခြန္းေတြလည္းေမးမွာပါ။ ဒီေပၚတက္လာေတာ့ ေလွကားဘယ္နွစ္ထစ္လဲတို.ဘာတို.၊ ယဥ္လတ္ရဲ. ဖိနပ္ဆိုက္က ဘာလဲ စသျဖင့္ေပါ့။ တခ်ိဳ.က လူႀကီးေတြ ပ်င္းလို. ေလ်ာက္ေမးတယ္ထင္ၾကပါတယ္။ ပ်င္းလို.ထက္ တခါတခါမွာ problem တစ္ခုကို ဘယ္လိုေျဖရွင္းသလဲဆိုတဲ့ (မေျဖရွင္းရင္ေတာင္ မထင္မွတ္တဲ့ျပႆနာကို ဘယ္လိုတံု.ျပန္သလဲဆိုတဲ့) respond ကို ေစာင့္ဖမ္းတာ အက္တီက်ဳကို ေစာင့္ဖမ္းတာပါ။

၄။ ေျပာခ်င္တာ အဓိကက မဆိုင္တာေတြ ေမးေနတယ္ အဓိပၸါယ္မရိွတဲ့အလုပ္ကို လုပ္ေနတယ္လို. ထင္ေနတဲ့စိတ္ကို အင္တာဗ်ဴးခန္းထဲသယ္မသြားပါနဲ.။ အဲလိုအေတြးမ်ိဳး အေမးခံေနရစဥ္မွာလံုး၀ မ၀င္ပါနဲ.။ လူႀကီးေတြက အင္တာဗ်ဴး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေမးလာတာပါ။ အဲလိုစိတ္ေလး၀င္လာၿပီဆိုရင္ ေျဖတဲ့သူက မသိေပမယ့္ ကိုယ္ေနဟန္ထား body language က ေျပာင္းသြားတာပါ။ သီအက္ရီေတြရိွပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္က လိမ္ေနတယ္၊ စိတ္မပါဘူး စတာေတြကို ဘယ္လိုပဲဖံုးထားထား (ကိုယ္အမူအယာေပါင္း ေထာင္ခ်ီေနတဲ့အထဲမွာ) တစ္ခ်က္တစ္ေလေတာ့လြတ္သြားတတ္ပါတယ္။ သာမန္လူက မသိေပမယ့္ ေလ့လာထားတဲ့သူဆိုရင္၊ အေတြ.အႀကံုမ်ားတဲ့လူဆိုရင္ 'မိ' တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္မရတဲ့ေမးခြန္း ေမးရင္ေတာင္ စိတ္ထဲကညိဳျငင္မွဳလံုး၀မထည့္ပဲ ေျဖနိင္ေအာင္သာႀကိဳးစားပါ။

၅။ တကယ္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ကို အကဲျဖတ္တာက ပထမ မိနစ္ပိုင္းအတြင္းမွာပါလို. စိတ္ပညာရွင္ေတြက ေျပာပါတယ္။ မိနစ္ပိုင္းေတာင္ ေရွ.ပိုင္းက စကၠန္.ေတြပါ။ လုပ္ရမွာေတြ ေအာက္မွာ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေရးေပးပါ့မယ္။ ဖတ္ထားတာမဟုတ္ေတာ့ မွတ္မိသမွ်ေပါ့။

၅-၁။ သတ္သတ္ရပ္ရပ္၀တ္ပါ။ ဆံပင္ညွပ္ပါ။ မိန္းကေလးေတြစည္းထားပါ။ အနီအ၀ါဆိုးထားတာေတြ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ဖံုးထားပါ။ ဘ၀နဲ.ဆိုင္တဲ့ကိစၥမွာ ဆံပင္ေၾကာင့္ မပ်က္ပါေစနဲ.။ ကြမ္းစားထားတာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ထားတာရပ္ထားပါ။ မေသာက္တတ္တဲ့သူက အနံ.သိပ္ဆိုးေအာင္ရတတ္တယ္။ နွုတ္ခမ္းနီပါးနီရဲေနေအာင္မဆိုးပါနဲ.။ အတိုအၾကပ္ေတြ အကြဲေတြေရွာင္ပါ။

၅-၂။ လိုအပ္တဲ့စာရြက္စာတမ္းေတြ ယူသြားပါ။ သူရို.ဆီမွာလည္း ရိွၿပီးပါၿပီ။ တခါတေလေတာင္းတတ္ပါတယ္။ ေရးစရာေဘာပင္ပါယူသြားပါ။ ပံုဆြဲခိုင္းတာမ်ိဳးလုပ္လာခဲ့ရင္ သူရို.ဆိက မငွားရပါေစနဲ.။

၅-၃။ ၀င္ခြင့္ေတာင္းပါ။ ထိုင္ခိုင္းမွထိုင္ပါ။ ေခါင္းငံု.မထားပါနဲ.။ လက္မပိုက္ပါနဲ. (လက္ပိုက္တာက ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကာကြယ္တဲ့အေနအထားေခၚပါတယ္) ျဖစ္ႏိုင္ရင္ လက္ေတြကို ျမင္ေအာင္ျပထားပါ။ လက္ခ်င္းမဆုတ္ပါနဲ.။ စားပြဲေပၚလည္းသြားမတင္နဲ.။ခါးမတ္မတ္ထားပါ။

၅-၄။ မ်က္လံုးခ်င္းဆံုေအာင္ၾကည့္ပါ။ ေတာက္ေလ်ာက္ေတာ့ၾကည့္မေနရ။ ၿပံဳးထားနိုင္ရင္ေကာင္းတယ္။ စပ္ၿဖဲၿဖဲေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့။ ေမးခြန္းေျဖရင္ ၾကားရေအာင္ေျဖ။ ေမးသူရဲ. မ်က္လံုးနွစ္လံုးနဲ. အေပၚနွစ္ခမ္းၾကားက ႀတိဂံ ဟာ အလုပ္သေဘာ စကားေျပာသူေတြၾကည့္ရမယ့္နယ္ေျမပါ။ ဒီအျပင္မေရာက္မၾကည့္မိေစနဲ.။ မေျဖနိုင္ရင္ ရိုးရိုးသားသားေျပာလိုက္ပါ။ အခ်ိန္ကုန္မခံနဲ.။

၅-၅။ သြားေတာ့ဆိုရင္ထမေျပးနဲ.။မတ္တတ္ထ၊ ႏွဳတ္ဆက္ၿပီးမွ ေနာက္ကို သံုးလွမ္းေလာက္ဆုတ္ၿပီးမွလွည့္ထြက္။

၆။ အဆင္ေျပၾကပါေစ။

ၿငိမ္သက္ေသာ ဇူလိုင္



ဥၾသေတြ မဆြဲလည္းရပါတယ္
ဒီအခ်ိန္မွာ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးပဲေနေပးပါ
ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးပဲေတြးေပးပါ
လြတ္လပ္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ မွ်တေရးအတြက္
သူတို.မွအစခ်ီတဲ့ ေသြးအစက္စက္
ဤေျမထက္မွာ မေရတြက္ႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာ။

ဒီအခ်ိန္မွာ ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးပဲေနေပးပါ
တိတ္ဆိတ္မွဳနဲ.သူ.ကို ကတိေပးလိုက္ၾကပါ
သူျမတ္ႏိုးတဲ့အရာနဲ. တို.ျမတ္ႏိုးတဲ့အရာ
တစ္ထပ္တည္းပဲ ဆိုတာ။

ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး စဥ္းစားၾကပါ
ဆိတ္ၿငိမ္မွဳေနာက္မွာ ခြန္အားေတြစုထားတယ္
သားေကာင္မဖမ္းခင္ ၿခေသၤ့ဟာၿငိမ္သြားတယ္
ၿငိမ္သက္တဲ့ ပင္လယ္ဟာပိုနက္ရွိဳင္းတတ္တယ္
ဘုရားရွင္က ၿငိမ္သက္မွဳကိုလိုလားတယ္
ဟြန္းတီးၿပီး သတိေပးမွ သတိရၾကမွာလား
ဥၾသဆြဲမွ ေျခစံုရပ္လိုက္ၾကမွာလား
တကယ္ေတာ့ ဒီအခ်ိန္ေရာက္လာရင္
ေသြးေၾကာထဲကအစ ေက်ာက္ျဖစ္သြားရမွာ။

ဘာမွမလုပ္ၾကရင္ေတာင္
ဘာမွလုပ္မရရင္ေတာင္
ဆန္း၏ပညာ၊ဆန္း၏ သမာဓိ
ဆန္း၏ သတၱိ ေတြကိုေတြးၿပီး
တိတ္ဆိတ္စြာ ဦးညြတ္လိုက္ၾကပါ။

အတၱမ်ားႏွင့္ ဆရာ၀န္ -၃


၁။ ေျပာသမွ်သည္ မွန္ရမည္ဆိုၿပီး ေျပာမိေနျခင္းထက္ 'ဤကဲ့သို. ယူမိေတြးမိပါသည္' ဟု ျမင္မိသမွ်ခ်ျပျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ငါသာအသိ၊ ငါသာအတတ္ ငါသာ အမွန္ဟု မေျပာနိုင္ပါ။ လြတ္လပ္စြာ ကြဲလြဲပိုင္ခြင့္ ရိွပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အခ်ိဳ.ကိစၥမ်ားတြင္ ကိုယ္ခ်င္းမစာသကဲ့သို.ေသာ အေတြးမ်ားပင္ ပါမိသည့္အခါ အားနာထိုက္သူတို.ကို အားနာရပါသည္။ သို.ေသာ္လည္း အယူအဆသည္ အယူအဆသာျဖစ္ပါသည္။ ရပ္တည္ခ်က္သည္ရပ္တည္ခ်က္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲသင့္ေသာ ခံယူခ်က္အျဖစ္ ယံုၾကည္လာေသာ အခ်ိန္မွတပါး ေနာက္သို.ဆုတ္ရန္ မျမင္မိပါဟုပင္ ဆိုပါရေစ။

၂။ ယခုလည္း အနုပညာရွင္ဆရာ၀န္အခ်ိဳ.၏ 'ဆမကိစၥ' ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေတြးတို.ကို ေျပာျပလိုသည္တို. ရိွလာပါသည္။ (မည္သည့္ဌာန၊ အဖြဲ.အစည္း တို.ကို ကိုယ္စားျပဳ၍ ေျပာသည္မဟုတ္သည္ကို မေမ့ေစခ်င္ပါ။ အင္မတန္ လက္တြန္.ရေသာ ကိစၥျဖစ္၍ အတန္တန္စဥ္းစားရပါသည္) အခ်ိဳ.ေသာ အနုပညာရွင္ဆရာ၀န္တို.ကို ေဆးကုသခြင့္လိုင္စင္ 'ဆမ' ထုတ္ေပးျခင္းမရိွဟု ဆိုေသာအခါ ေထာက္ကြက္မ်ားစြာရိွလာပါသည္။ စာေရးဆရာဆရာ၀န္လည္း အနုပညာရွင္မဟုတ္ပါသေလာ။ အဆိုေတာ္ အနုပညာရွင္၊ သရုပ္ေဆာင္အနုပညာရွင္က်မွ 'ညစ္ထားျခင္း' ပင္ေလာဟု ေတြးစရာျဖစ္ေနပါသည္။ တိုက္ရိုက္ဆိုလွ်င္ ဂ်ဴးက်ေတာ့ ဆမမသိမ္း၊ ခ်စ္သုေ၀နွင့္ ျဖဴျဖဴေက်ာ္သိန္းက်မွ ဆမထုတ္မေပး ဆိုသည္မွာ မတရားရာက်သည္ဟု ေတြးစရာျဖစ္ေနပါသည္။

၃။ သို.ပါေသာ္လည္း အျခားဘက္မွ လွည့္ေတြးစရာမ်ားစြာလည္း ရိွေနပါေသးသည္။ ေရွးဦးစြာ အနုပညာကိစၥ ကိုစဥ္းစားရပါမည္။ ယခု ေတြးၾကည့္မည့္ ကိစၥတြင္ 'အလုပ္ျဖစ္ေစရန္' အနုပညာရွင္မ်ားကို အမ်ိဳးအစားခြဲၾကည့္လိုပါသည္။ အျခားကိစၥအတြက္မဟုတ္ပဲ ဤဆမကိစၥကို စဥ္းစားဆင္ျခင္ရာတြင္ အလုပ္ျဖစ္ေစရန္ ခြဲျခားရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သတိခ်ပ္ေစခ်င္ပါသည္။ (၁) အနုပညာမွန္း ေသခ်ာေသာ အနဳပညာမ်ား (၂) အမ်ားႀကိဳက္ ေပါ့အနုပညာမ်ား Pop Arts (၃) အသိပညာ၊အတတ္ပညာႏွင့္ ေပါင္းစပ္ရေသာ အနုပညာမ်ားတို.ျဖစ္ပါသည္။ အမွတ္စဥ္တစ္သည္ ပိုက္ဆံရသည္မရသည္ကို ေဘးဖယ္၍ လုပ္ခ်င္လို.ကို လုပ္ေနေသာ အနုပညာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေနမ်ိဳးေဆး ပန္းခ်ီဆြဲသည္၊ ဂ်ဴး၀တၱဳေရးသည္။ ခင္ေမာင္ရင္ ပန္းခ်ီဆြဲသည္။ပိုက္ဆံရခ်င္ရမည္၊ ရခ်င္မွရမည္။ ေသခ်ာသည္က ေရာင္းတမ္းအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနျခင္းမဟုတ္။  အမွတ္ႏွစ္သည္ ေျပာစရာေတာ္ေတာ္ရိွပါသည္။ သူကေရာင္းတမ္းအတြက္ရည္ရြယ္ခ်က္ အနည္းနွင့္အမ်ားပါသည္။ ရုပ္ရွင္ကားကို ဥပမာျပၾကသည္။ အနုပညာမည္မွ်ထည့္ထားထား ေရာင္းတမ္းကိစၥ ပါကိုပါသည္။ အခ်ိဳ.က ေပါ့အနုပညာကို အနုပညာစာရင္း မထည့္ခ်င္ၾက၊ ေကာ္ပီသီခ်င္း၊ ေၾကာ္ျငာ၊ ၿပိဳးၿပိဳးျပက္ျပက္ ကိစၥမ်ား၊ ေရာင္းတမ္း၀င္ ထုတ္လုပ္ျခင္းမ်ား အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ထုတ္လုပ္ျခင္းမ်ား ပါ၀င္သည္။ ရွင္းေအာင္ေျပာရလွ်င္ ပင္ကိုယ္ရုပ္ကေလးလွ၍ ဓာတ္ပံုေလး ရိုက္ရေသာေမာ္ဒယ္ကလည္း သမီးကအနုပညာရွင္၊ အလွဖန္တီးရွင္ကလည္း အနုပညာရွင္၊ စင္ေပၚတြင္ဟိုေလွ်ာက္သည္ေလ်ာက္ ေလ်ာက္ရေသာ ကေလးမကလည္း အနုပညာရွင္ စသည္ျဖင့္ ေျပာၾကနိုင္ပါသည္။ (စံရတီမိုးျမင့္ ေျပာေသာစကားကို အမွတ္ရေစခ်င္ပါသည္။) တတိယသည္ အသိပညာ၊အတတ္ပညာပါမွ အနုပညာအျဖစ္ ထုတ္လုပ္၍ ရေသာ အနုပညာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေမာင္ေမာင္ညိဳ၏ က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာစာအုပ္မ်ား၊ ကိုယ္ပိုင္သံစဥ္ သီခ်င္းမ်ား စသည္တို.ကို ဥပမာေပးပါမည္။

၄။ အနုပညာရွင္ဆရာ၀န္မ်ားကို ဆမ မေပးသည့္ကိစၥမ်ားတြင္ ေပးနိုင္သည့္ အေၾကာင္းရင္းမွာ ဆရာ၀န္၏ ဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းေၾကာင့္ဟုပင္ ယူဆရပါသည္။ ဆရာ၀န္တည္းဟုေသာ ဂုဏ္သိကၡာကို တကယ္ပင္ထိခိုက္ေစသလား။ ခ်စ္သုေ၀ သရုပ္ေဆာင္ျဖစ္မွဳသည္ သူ.ဆရာ၀န္အတတ္ပညာကို မထိခိုက္ေစသည္ကေတာ့ ေသခ်ာပါသည္။ ထိုဂုဏ္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစသည္ဟူေသာ အနုပညာလုပ္ငန္းသည္ ေစာေစာက ခြဲျခားျပထားရေသာ အနုပညာရွင္မ်ားထဲမွ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားျဖစ္ေသာ ေပါ့အနုပညာေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ထက္ထက္မိုးဦး ေခတ္က 'ေရႊရြံ.သနပ္ခါး သမီးအႀကိဳက္ဆံုးပါပဲရွင္' ဟု ေျပာၿပီး တစ္မိနစ္မၾကာမီ ေနာက္ေၾကာ္ျငာတြင္ 'သမီးအႀကိဳက္ဆံုးကေတာ့ ၀ါ၀ါေခ်း သနပ္ခါးပါပဲ' ဟု ေျပာနိုင္ပါသည္။ သို.ေသာ္ ခ်စ္သုေ၀က 'ဒီကိုဂ်င္က ပိန္းၾကာရြက္ေပၚေရမတင္သလို အေကာင္းဆံုးပါပဲ' ဟု ေျပာလာသည့္အခါ ဆရာ၀န္တစ္ဦးေနနွင့္ ေျပာသည္လား၊ သရုပ္ေဆာင္တစ္ဦးအေနနွင့္ေျပာသည္လား၊ စဥ္းစားရခက္ပါသည္။ သရုပ္ေဆာင္တစ္ဦးအေနနွင့္ ေျပာသည္ဟု ေျပာလွ်င္ရေသာ္လည္း ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနွင့္ ေျပာသင့္မေျပာသင့္ ဆင္ျခင္ေစခ်င္ပါသည္။ (ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား ေဆးညႊန္းေပးသည္နွင့္ မတူပါ)

၅။ ဆိုင္သည္မဆိုင္သည္ထက္ ေရွးျမန္မာ ဆန္းက်မ္းေဗဒင္ဆရာႀကီးမ်ား အေၾကာင္း အနည္းငယ္ေျပာလိုပါသည္။ သူတို.သည္ ျမန္မာသမားေတာ္ႀကီးမ်ားလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဆန္းဆရာႀကီးမ်ားသည္ ဆန္းၾကဥ္သည္ဟု ယူဆရေသာ အလုပ္မ်ား ကို မလုပ္ပါ။ ေက်ာက္သင္ပုန္းနွင့္ ေက်ာက္တံကို အသံုးျပဳပါသည္။ (စာရြက္၊ခဲတံ မရိွ၍ မဟုတ္ပါ၊ ေမးသူအတြက္ သင္ပုန္းေခ်ေပးသည့္ ယၾတာ လုပ္ေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္) အမဲသား၊ ကၽြဲသားေရွာင္ရပါသည္။ ငါးပါးသီလထိန္းရပါသည္။ ယုတ္စြအဆံုး ပုဆိုးကို ေခါင္းေပၚမွေက်ာ္ခၽြတ္ျခင္းမ်ိဳးကိုပင္ေရွာင္ၾကပါသည္။ ေျပာလိုသည္မွာ ဆရာအက်င့္သီလ၊ ဆရာေစာင့္ထိန္းရမည့္ သိကၡာကို မစြန္းမထင္း မေျပာက္မၾကားေစရန္ အလြန္ ဂရုစိုက္ၾကရပါသည္။ က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာတြင္ မေဖာက္ဖ်က္ရံုမွ်ႏွင့္ ဆရာ၀န္လုပ္ထိုက္ပါ၏ေလာဆိုသည္မွာလည္း စဥ္းစားစရာ အခ်က္တြင္ ထည့္သြင္းရပါမည္။ သရုပ္ေဆာင္တစ္ဦး စင္ေပၚတြင္ ပရိသတ္ကို ဆြဲေဆာင္မွဳရိွေစရန္ လွပစြာ ၀တ္စားဆင္ယင္ရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနွင္မူ့ ၀တ္ဆင္ရန္ မသင့္ေသာ အ၀တ္မ်ားျဖစ္ေနနိုင္ပါသည္။ သရုပ္ေဆာင္တစ္ဦး ဇာတ္၀င္ခန္းသေဘာတရားအရ ကလက္တက္တက္ ၿပီတီတီ သရုပ္ေဆာင္ကြက္ကို ျမင္ထားသူ ပရိသတ္တစ္ဦးအေနႏွင့္ ထိုသရုပ္ေဆာင္ကို မိမိအားကုသေပးေသာ ဆရာ၀န္အေနႏွင့္ ျမင္ရသည္မွာလည္း 'အေတာ္ဂြက်ေသာ ကိစၥ' ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဘာမွမဆိုင္ေသာ ကိစၥဟု ေျပာလွ်င္ရေသာ္လည္း သေဘာတရားေရးရာအရသာ ေျပာ၍ ရပါမည္။ (မိမိတစ္ဦးတည္းအေနႏွင့္မူ စင္ေပၚမွာ ဟိုဘက္ဒီဘက္ လူးေနသူတစ္ေယာက္ကို ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အျဖစ္ လက္ခံျမင္ၾကည့္၍ မရေၾကာင္း ၀န္ခံပါသည္)

၆။ ဆရာ၀န္ အနုပညာရွင္အခ်ိဳ. 'ဆမ' မရျခင္းသည္လည္း ေပါ့ကာခ်ာ၏ အမ်ားႀကိဳက္ေပါေပါၿပဲၿပဲ ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ေပါ့ပ်က္ပ်က္ ဆူလြယ္နပ္လြယ္ ၿပိဳးၿပိဳးပ်က္ပ်က္မ်ားမ်ားေနျခင္း စသည့္ 'ဆရာ၀န္တို.၏ ပံုရိပ္' ကို ထိပါေစေသာ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ေျပာလိုသည္မွာ အနုပညာတိုင္းကို မေပးလွ်င္လည္း တရားမည္မဟုတ္ေပ။ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ညိဳ၊ ေတးေရး လူေမာင္၊ ဂ်ဴးတို. ဆမရၿပီး ခ်စ္သုေ၀၊ ျဖဴျဖဴေက်ာ္သိန္းတို. ဆမ မရႏိုင္ျခင္းကို ဤသို.ပင္ ေတြးၾကည့္ရပါသည္။ ျပႆနာမွာ အနဳပညာတိုင္းကို ပိတ္ပင္ျခင္း မဟုတ္ပဲ ဆရာ၀န္ ပံုရိပ္ကို ထိခိုက္ေစေသာ (အနုပညာဟုတ္မဟုတ္ မေသခ်ာသည့္) ေပါ့ကာခ်ာကိုသာ ပိတ္ပင္ျခင္းျဖစ္ဟန္တူသျဖင့္ အသံထြက္လာျခင္း ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ထိုအခါ အနုပညာဟုတ္မဟုတ္ မေသခ်ာဆိုသျဖင့္ သရုပ္ေဆာင္အဆိုေတာ္တို. ေဒါေဖာင္းၾကပါလိမ့္မည္။ မတတ္နိုင္ပါ။ ကီးကိုက္ေအာင္ဆိုႏိုင္ျခင္းသည္ အနုပညာအဆင့္ထိေရာက္သည္ဟု မေျပာနိုင္ပါ။ ဘယ္ေလာက္ ဘယ္ေလာက္ထိက အနုပညာ၊ ဘယ္ေလာက္ဘယ္ေလာက္ထိက အနုပညာမဟုတ္ဘူးဟု ဆံုးဆံုးျဖတ္ျဖတ္ မေျပာနိုင္သည့္အခါ 'ေရာင္းတမ္းအျဖစ္ အင္အားစိုက္ထုတ္ထားမွဳ' အနည္းအမ်ား ျဖင့္သာ သတ္မွတ္ရပါလိမ့္မည္။ ၿပိဳးၿပိဳးပ်က္ပ်က္ မည္မွ်လုပ္ထားသနည္းဆိုသည္ျဖင့္သာ ဆံုးျဖတ္ရပါမည္။ အင္မတန္ခက္ခဲေသာ ကိစၥ မဟုတ္ေသာ္လည္း အင္မတန္ ေစာဒက တက္ေကာင္းေသာ အေၾကာင္းအရာျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ က်ဳပ္တို. အနုပညာရွင္ကို ဆမမေပးပဲ လူ.အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဟု ျဖစ္လာပါမည္။ (တကယ္ေတာ့ ေဆးကုမည္ဆိုလွ်င္ ဆမေပးပါမည္ထင္ပါသည္။ သရုပ္ေဆာင္နွင့္ေတာ့ တြဲမလုပ္ပါႏွင့္ဟု ဆိုပါသည္)

၇။ မိမိသာ အခြင့္အာဏာရိွသူဆိုလွ်င္ေတာ့ အခ်ိဳ.ေသာ သရုပ္ေဆာင္ဆရာ၀န္၊ အဆိုေတာ္ဆရာ၀န္တို.ကို 'ဆမ' မေပးခ်င္ပါ။ သို.ရာတြင္ ဆမ မေပးရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို အနုပညာလုပ္ေသာေၾကာင့္ဟု အေၾကာင္းျပမည္မဟုတ္ပါ။ ေရာဂါရိွေသာေၾကာင့္ 'ဆမ ထုတ္ေပးရန္ မသင့္' ဟု မွတ္ခ်က္ေပးပါမည္။ ေရာဂါသည္လည္း ဂုဏ္ငယ္ေသာေရာဂါ မဟုတ္ပါ။ ကမာၻေက်ာ္ မင္းသမီးတို.တြင္သာ ျဖစ္ေလ့ရိွေသာ ေရာဂါျဖစ္ပါသည္။ ယင္းမွာ 'ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို အမ်ားျမင္ေစရန္ ျပသလိုေသာ ေရာဂါေၾကာင့္ ဆမ ထုတ္မေပးရျခင္း' ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

(ဆက္ပါမည္)

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္

၁-၁။ ဤစာစုကို ေခါင္းစဥ္တပ္ရန္ စဥ္းစားေသာအခါ အျခားသူမ်ားတပ္သကဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (သို.မဟုတ္) လြတ္ေျမာက္ျခင္း၏ ကိုယ္စားလွယ္၊ ျမန္မာျပည္၏ ကယ္တင္ရွင္၊ စသည္ျဖင့္ တပ္ရန္ စဥ္းစားပါေသးသည္။ သို.ေသာ္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံသားတို.၏ ႏွလံုးအိမ္အတြင္းရိွ ေမ့ႏိုင္ဖြယ္မရိွေသာ ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ သူ၏မိခင္၊ဇနီးတို.၏ နာမည္မ်ား ပါ၀င္ေနေသာ 'ထိုအမည္ကိုယ္တိုင္ကပင္' ထူးျခားေနၿပီျဖစ္ရာ အျခားေသာ ၀ိေသသ်မ်ား မလိုေတာ့ဟု ခံစားမိသည္ကတစ္ေၾကာင္း၊ အျခားသူမ်ားကဲ့သို. မွန္လွပါၿပီ၊ေကာင္းလွပါၿပီ၊ မင္းေလာင္းေပၚၿပီ စသည္ျဖင့္ 'အလြန္အကၽြန္သူရဲေကာင္းကိုးကြယ္ေရး၀ါဒကို ေရွ.တန္းတင္မည္မဟုတ္သည္ကတစ္ေၾကာင္း' တို.ေၾကာင့္ အျခားမည္သည့္ နာမ၀ိေသသနမွ မတပ္ပဲ ဤစာစုကို ေခါင္းစဥ္ တပ္ပါသည္။

၁-၂။ ေရးခဲ့ဘူးေသာ စာမ်ားတြင္ အမည္နာမ တပ္၍ ေရးသားျခင္းရွားပါးလွသလို ေရးမိေသာအခါတြင္လည္း 'ေခါင္'ကိုမွ ေရးျခင္းျဖစ္ရာ 'ငါ ဘာ့ေၾကာင့္ ေရးလိုပါသနည္း' ဟူသည့္ ေဇာေစတနာကို ေသခ်ာစဥ္းစားရပါသည္။ အျပစ္တင္လိုျခင္း၊ ခ်ီးက်ဴးလိုျခင္းထက္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏တိုးတက္ေရးအတြက္ 'ေဇာင္းေပးလိုေသာ' ေစတနာျဖင့္သာ ဦးစားေပးေဖၚထုတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ပါသျဖင့္ ဆိုလိုရင္းကို ေရာက္မေရာက္ မေသခ်ာေသာ္လည္း အျပစ္တင္လွ်င္မူ ခံယူရန္အသင့္ရိွေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ ျမန္မာျပည္သားတို. လူ.အခြင့္အေရးရရိွေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ အားထုတ္ခဲ့ေသာ သူမ၏ဆႏၵကို သိရန္မႀကိဳးစားပဲ အနည္းငယ္ေ၀ဖန္မိလွ်င္ပင္ မင္းက ဘယ္ေလာက္သိလို.လဲ၊ မင္းထက္သိလို. ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေနတာကြ စသည္ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စသည္ထက္ပိုေသာ ဆဲဆိုၾကမ္းတမ္းေသာ စကားတို.ျဖင့္လည္းေကာင္း လာေရာက္ေျပာသူတို.အား စကားထဲပင္ ထည့္ေျပာရန္မရိွပါ။ မိမိ၏ ခံယူခ်က္၊ ဆႏၵ၊ သေဘာထား တို.ကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚေျပာၾကားေရးသည္ လူ.အခြင့္အေရး၏ အင္မတန္အေရးႀကီးေသာ အစိတ္အပိုင္းဟုသာ ေျပာလိုပါသည္။

၁-၃။ သူမအေၾကာင္းေျပာေသာအခါ တစ္ႏြယ္ငင္တစ္စင္ပါ သူမ၏ ပါတီ 'အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ.ခ်ဳပ္' အေၾကာင္းသည္လည္း ပါ၀င္လာရပါမည္။ ေကာင္းမေကာင္း၊ ညံ့မညံ့ အဆံုးအျဖတ္ေပးျခင္းထက္ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ (မိမိ ဥာဏ္မီသမွ်ေသာ) သံုးသပ္ေ၀ဖန္မွဳမ်ားကို အားနာပါးနာေပးရပါေတာ့မည္။ႏိုင္ငံအတြက္ သင့္သည္ထင္လွ်င္ယူပါ၊ မသင့္ေသာ ပယ္ပါ ဟုသာ ေျပာရပါမည္။ လက္ခံႏိုင္ျခင္း မရိွပါက 'အန္အယ္ဒီအတြက္ေမတၱာစာ' ဟုသာ သတ္မွတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းပန္ရေပမည္။

၂-၁။ သူမဘ၀ကို ျပန္ၾကည့္လွ်င္ ေလးပိုင္းခြဲလိုပါသည္။ (မိမိ ေျပာမည့္ အေပၚမူတည္၍ ခြဲျခင္းျဖစ္ပါသည္) ပထမပိုင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို. ျပန္မလာမွီ ဘ၀၊ ဒုတိယပိုင္းသည္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း နိုင္ငံေရး စတင္လုပ္ေဆာင္ေသာ ဘ၀၊ တတိယပိုင္းသည္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံဘ၀ ႏွင့္ စတုတၱပိုင္းသည္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ေသာ လက္ရိွဘ၀တို.ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအပိုင္းတို.သည္ လက္ရိွကမၻာကပိုင္ဆိုင္ေသာ 'မဟာလူသား' (ဤစကားကို ယေန.ျမန္မာနိုင္ငံသား အမ်ားစု ခံယူေနၾကေသာ သူရဲေကာင္းကိုးကြယ္၀ါဒျဖင့္ သံုးျခင္းမဟုတ္ပါ) တစ္ဦး ေပၚထြက္လာေစရန္ အေၾကာင္း အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း လက္ခံရေပမည္။

၂-၂။ ျမန္မာႏိုင္ငံသို. ျပန္မလာမွီကာလသည္ အျပဳခံဘ၀သာျဖစ္၍ ကန္ေရထဲသို. ပစ္ခ်ျခင္းခံရေသာ ခဲလံုးတစ္လံုးသည္ ေရထဲရိွငါး၊လိပ္၊မိေက်ာင္းတို.ျဖင့္သာ အေဖၚျပဳရမည္ျဖစ္သကဲ့သို. ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို. အပို.ခံထားရသူတစ္ဦးအေနျဖင့္ အျခားေရြးခ်ယ္ဖြယ္လမ္းမရိွပဲ ႏိုင္ငံျခားသားတစ္ဦးျဖင့္သာ အိမ္ေထာင္ျပဳရျခင္းသည္ အျပစ္ေျပာဖြယ္ရာမရိွေပ။ သို.ေသာ္ ဖခင္၏ မ်ိဳးရိုးဗီဇမ်ား အျပည့္ပါေနေသာသူမအား ေအာက္စဖို.ကဲ့သို.ေသာ ႏိုင္ငံရပ္ျခားတကၠသိုလ္တစ္ခုအား ေစလႊတ္ပညာသင္ေစျခင္းသည္ 'ျမင္းကို ဂ်ိဳတပ္ေပးလိုက္သကဲ့သို.' ျဖစ္သြားေစသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေ၀းေစရန္အႀကံျဖင့္ ပို.ထားသူမ်ား၏ မဟာအမွားသာျဖစ္ေပမည္။ ယခု ကမာၻ.ေခါင္းေဆာင္ အ၀န္းအ၀ိုင္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ ပညာတတ္ အ၀န္းအ၀ိုင္းတြင္ျဖစ္ေစ 'ေခါင္းမလွ်ိဳး' ပဲ ၀ံ့၀ံ့စားစား မိန္.ခြန္းေျပာေနေသာ သူမကို ၾကည့္ရင္း ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း တကၠသိုလ္တစ္ခုခုတြင္သာ ပညာသင္ခဲ့ပါက ဤသို.ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ကို ရရိွႏိုင္မည္မဟုတ္ဟု ေတြးမိပါသည္။ အေနာက္ဆန္လြန္းသည္ ေျပာၾကႏိုင္ေသာ္လည္း ဤကဲ့သို. အေနာက္ဆန္ျခင္းသည္ပင္လွ်င္ ေကာင္းေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္ဟု 'အေနာက္ဆန္ျခင္းႏွင့္ အေနာက္ေမွ်ာ္ျခင္း ခြဲမသိသူ' အခ်ိဳ.အား ေျပာလိုပါသည္။

၂-၃။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ ပညာသင္ျခင္းကို 'ျမင္းကို ဂ်ိဳတပ္ျခင္း'ဟု ေျပာပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ရွစ္ေလးလံုးကာလတြင္ မိခင္က်န္းမာေရးအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို. ျပန္လာျခင္းကို 'က်ားေသကို အသက္သြင္းျခင္း'ဟု ေျပာရပါမည္။ လြတ္လပ္ေရးဖခင္၏ သမီးျဖစ္ျခင္း၊ ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ဖိႏိွပ္မွဳမ်ားကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ျမင္ရျခင္းတို.သည္ သူမအားႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚသို. ဆြဲတင္လိုက္ႏိုင္ေသာ္လည္း 'ယေန. ေခါင္းေဆာင္ပီသလွေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဘ၀သို. ' ေန.ခ်င္းညခ်င္း တြန္းပို.ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရိွပါ။ ႏိုင္ငံေရးပါး၀ေနေသာ ၀ါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီးမ်ားအလည္၊ ေကာက္က်စ္လွေသာ ထိုစဥ္ကၿပိဳင္ဘက္အခ်ိဳ.၏ ကစားကြက္အလည္တြင္ အမွားအခ်ိဳ.ပင္ လုပ္ခဲ့မိေသးပါသည္ဟု ေျပာလွ်င္ပင္ ရပါသည္။ (၀ိုင္းဆဲလည္းမတတ္ႏိုင္ပါ) သို.ေသာ္ ထိုအမွားမ်ိဳးကို ယေန.ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနႏွင့္ မည္သို.မွ ထပ္မံေဆာင္ရြက္ေျပာဆိုသည္ကို မေတြ.ရသျဖင့္ 'အင္မတန္ တန္ဖိုးႀကီးလွေသာ အမွားမ်ား' ဟုသာ ဆိုသင့္ပါသည္။ မိမိရင္ဆိုင္ေနရသူ ဘယ္လိုလူမ်ားျဖစ္သည္ဆိုသည္ကို ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္သြားခဲ့သည္ဟုပဲ ဆိုရပါမည္။

၂-၄။ ေနအိမ္တြင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ဘ၀ႏွင့္ ၀င္လိုက္ထြက္လိုက္လုပ္ေနရေသာ ကာလသည္ အျဖစ္အပ်က္အေနႏွင့္ (အလြန္အေရးႀကီးေသာ တစ္ခုႏွစ္ခုမွတပါး) ရွားပါးလွေသာ္လည္း အင္မတန္စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေသာ အေျပာင္းအလဲကာလအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုပါသည္။ ဥာဏ္ပညာႀကီးမားသူတစ္ဦးကို တစ္ဦးတည္း သီးျခားထားလိုက္ေသာအခါ အျဖစ္အပ်က္ အေျခအေန အေၾကာင္းခ်င္းရာမ်ားကို 'စနစ္တက် အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခြင့္' တည္းဟူေသာ အင္မတန္အက်ိဳးေက်းဇူးႀကီးလွေသာ အလုပ္ကို လုပ္ခြင့္ရသြားဟန္တူပါသည္။ ေနာက္ပိုင္း သူမ၏ အေရးႀကီးလွေသာ မိန္.ခြန္းမ်ားတြင္လည္း ဤအခ်က္ကို တစြန္းတစ ျမင္ႏိုင္ၾကပါမည္။ ႏိုင္ငံအတြက္ အင္မတန္အေရးႀကီးလွေသာ အေျပာင္းအလဲသည္လည္း ထိုအခ်ိန္မွ စလာဟန္တူပါသည္။ ထိုအေျပာင္းအလဲသည္ သူမ၏ 'စိတ္ဓာတ္ဆိုင္ရာအေျပာင္းအလဲ' ပင္ျဖစ္ပါမည္။ သူမအတြက္ အသက္ကိုပင္ စြန္.ႏိုင္ၾကသူမ်ား၊ သူမကဲ့သို.ပင္ ဖိႏိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံေနၾကရသူမ်ားအတြက္ (သည္ေလဒီ ဇာတ္ကားထဲကလို ၾကမ္းျပင္ေပၚ တံုးလံုးလွဲ၍ ငိုေနမည္ဟု လံုး၀မယံုၾကည္ပါ) ပို၍ ျမင့္ျမတ္ေသာလမ္းကို ေရြးခ်ယ္လိုက္သည္ဟုပင္ဆိုႏိုင္ပါည္။ (ႏိုင္ငံအေရးမွ လူသားအေရးကို ေျပာင္းလဲလာျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။) အစပိုင္းတြင္မူ ေခါင္းမာျခင္းသက္သက္သာျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ယံုၾကည္ခ်က္အတြက္ေခါင္းမာမွဳျဖစ္ပါမည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္မူ လူ.လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ေခါင္းမာမွဳကိုပင္ ဖယ္ရွား၍ မိမိအား ႏွိပ္စက္ကလူျပဳခဲ့သူတို.ကိုပင္ မိတ္ေဆြအျဖစ္ သေဘာထားႏိုင္ေသာ စိတ္အျဖစ္ေျပာင္းလဲလာျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဖခင္၏ စိတ္ဓာတ္အေမြကို ထိုအခ်ိန္တြင္ 'တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္' ရရိွသြားသည္ဟု သတ္မွတ္လိုပါသည္။

၂-၅။ အက်ယ္ခ်ဳပ္ဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ေသာ အခ်ိန္၀ယ္ သူမသည္ အစစအရာရာ အသင့္ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္သူလူထု၏ မႀကံဳစဖူး ေထာက္ခံအားေပးမွဳ၊ သူမ ေခါင္းေဆာင္ပီသေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တို.သည္ ျမန္မာတြင္သာမက ကမာၻေပၚတြင္ရွားပါးေသာ 'မဟာလူသားတစ္ဦး' ကို ေမြးထုတ္ေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ကမာၻစီးပြားေရးဖိုရမ္ ကဲ့သို.ေသာ အခမ္းအနားမ်ားသည္ပင္ သူမေၾကာင့္ ဂုဏ္တက္လာရေသာ အေနအထားသို.ေရာက္လာခဲ့သည္။ အစဥ္အလာႀကီးလွေသာ ေအာက္စဖို.တကၠသိုလ္၏ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ေဒါက္တာဘြဲ.၊ ကိန္းႀကီးခန္းႀကီးႏိုင္လွေသာ ၿဗိတိသွ်တို.၏ခန္းမတြင္ မိန္.ခြန္းေျပာၾကားခြင့္တို.သည္ ျမန္မာကို ကမာၻက သိေစရံုမက ျမန္မာတို.အတြက္ ဂုဏ္ယူဖြယ္အေၾကာင္းမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ (မဟာလူသားဟု ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္သံုးႏွဳန္းျခင္းသည္ သည္းခံျခင္း၊ခြင့္လႊတ္ျခင္းစေသာ လူသား၏ 'အျမင့္ဂုဏ္ သတၱိ' ကို ထြန္းလင္းျပေနေသာေၾကာင့္ သံုးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိုးကြယ္မွဳျဖင့္ သံုးျခင္းမဟုတ္ပါ။) ႏိုင္ငံတကာ အလည္တြင္ အရည္အေသြး၊အဆင့္အတန္း၊အေတြးအေခၚ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ ရိွေၾကာင္းကို ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကဲ့သို.ေသာကိစၥမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံတကာလက္ခံႏိုင္ေသာ၊ ျပည္သူလက္ခံႏိုင္ေသာ 'ပညာသားပါသည့္ တစ္ကြက္ေက်ာမွတ္ခ်က'္ ျပဳျခင္းမ်ိဳးတြင္ ေတြ.ႏိုင္ပါသည္။

၃-၁။ သို.ရာတြင္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္သြားသည့္အတြက္ အားနည္းသြားနိုင္ေသာ ေနရာမ်ားလည္း ရိွေနပါသည္။ အားနည္းသြားနိုင္ေသာဟူသည္ အားနည္းသြားေသာ ဟူသည့္ 'တစ္ထစ္ခ် ေကာက္ခ်က္ဆြဲေသာစကား' မဟုတ္မွန္း သိေစခ်င္သလို ေစတနာျဖင့္ ေျပာေသာ စကားမွန္းလည္း သိေစခ်င္ပါသည္။ မွားႏိုင္ပါသည္ဟုလည္း ႀကိဳတင္ဆိုပါသည္။

၃-၂။ ပထမဆံုးအေနနွင့္ အလြန္အကၽြံ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိုးကြယ္မွဳမ်ားေၾကာင့္ လူထုႏွင့္ ကင္းကြာသြားႏိုင္ျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ လူထုေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္သည္ လူထုအထက္သို.တက္သြားရမည္လား၊ လူထုၾကားထဲ တေရြ.ေရြ. တိုး၀င္သြားရမည္လား မေသခ်ာေသာ္လည္း တစ္မတ္တန္းမွ ရုပ္ရွင္ၾကည့္ခဲ့ေသာ၊ ရဲေဘာ္မ်ားအၾကားတြင္တိုးေ၀ွ.၍ ထမင္းစားခဲ့ေသာ၊ အကၤ် ီေဘာင္းဘီ ႏွစ္စံုသာရိွေသာ သူမဖခင္၏ပံုရိပ္သည္ ျမန္မာလူထုအၾကား၀ယ္ တေျမ့ေျမ့ တမ္းတစရာအျဖစ္ရိွေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။ ဖခင္၏ ပံုစံအတိုင္း လိုက္လုပ္ရန္ေျပာျခင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း ျပည္သူလူထုႏွင့္ 'နီးရက္ႏွင့္ ေ၀းေနေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳး' မျဖစ္ေစခ်င္သည္ကေတာ့ အမွန္ပင္။

၃-၃။ ေနာက္ထပ္ကင္းကြာ သြားႏိုင္သည္ကေတာ့ သူမ၏ ပါတီႏွင့္ပင္ျဖစ္သည္။ သူမ၏ အရိွန္အ၀ါအား ႀကီးလြန္းေသာအခါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွန္သမွ်သည္ ရွဳေထာင့္ေပါင္းစံုမွ အေၾကအလည္ေဆြးေႏြး၍ ရလာျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ တစ္ခ်က္လႊတ္ကိစၥ ျဖစ္သြားမည္စိုးရပါသည္။ အာဏာရွင္စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္သူမ်ားကိုပင္ အာဏာရွင္အျဖစ္ မသိမသာေျပာင္းသြားေစေသာ လူတို.၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိုးကြယ္မွဳ ကို ႀကိဳတင္ မစဥ္းစား၍ မျဖစ္ပါ။ တစ္ဆက္တည္း ေျပာလိုသည္မွာ အတိုက္အခံမ်ားနွင့္လည္း ကင္းကြာသြားႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အမွန္စင္စစ္ အတိုက္အခံမ်ားနွင့္ အရမ္းကြာျခားမွဳမရိွမွသာ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးတြင္ အၿပိဳင္အဆိုင္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္မွ အရမ္းျမင့္ၿပီး တစ္ဖက္မွ ပံုမွန္ရိွေနသည့္အခါ ပါ၀ါခ်ိန္ခြင္တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ျဖစ္ေနႏိုင္သလို 'ေဘာလံုးပညာမယွဥ္ႏိုင္လွ်င္ လူခ်တတ္ေသာ ကိစၥ' ျဖစ္မလာႏိုင္ဟုလည္း မေျပာ၍မရပါ။

၄-၁။ ယေန. ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနႏွင့္ ေရွ.တန္းသို.ေရာက္ေနေသာ္လည္း ေနာက္တန္းမွ ေထာက္ကူပံ့ပိုးေနၾကသူမ်ားအေနႏွင့္ က်န္ေနခဲ့ဟန္တူပါသည္။ လိုအပ္ေသာ သတင္းထုတ္ျပန္မွဳမ်ား၊ အခ်က္အလက္ပံ့ပိုးမွဳမ်ား၊ လံုၿခံဳေရး အစီအမံမ်ားကို အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီပံ့ပိုးေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ (ယခုစာကိုေရးရန္ သူမ၏ မိန္.ခြန္းမ်ားကို ျပန္လည္ရွာေဖြရာ တစုတစည္းထဲ မေတြ.ရပါ၊ အင္မတန္ ရွက္စရာေကာင္းပါသည္) ယခုတစ္ထိုင္တည္း စဥ္းစားမိသမွ် ေျပာၾကည့္ပါမည္။

၄-၂။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနနွင့္ Official Website တစ္ခုရိွရပါေတာ့မည္။ သူမ၏ မိန္.ခြန္းမ်ား၊မွတ္တမ္းမ်ား၊ ခရီးစဥ္မ်ား အား ျပည္သူအား အခ်ိန္ႏွင့္တေျပးညီထုတ္ျပန္ေပးရန္လိုပါသည္။ မလိုလားအပ္ေသာ ေကာလဟာလမ်ားအား တားဆီးရန္ျဖစ္သလို ျပည္သူႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတုိးျမွင့္ လိုက္ေသာတံခါးေပါက္လည္း ျဖစ္ရပါမည္။ ဘားရက္အိုဘားမား ေဖ့စ္ဘုတ္သံုးျခင္းကဲ့သို.ေသာ ျပည္သူႏွင့္ အဆက္အဆံျပဳေရးသည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အရာျဖစ္သကဲ့သို. မွတ္တမ္းမွတ္ရာအျဖစ္ရိွေရး၊ ထရန္စ္ပဲရန္စီျဖစ္ေရး တို.အတြက္လည္း အေရးႀကီးသည္ဟု ဆိုပါမည္။ လိုအပ္လွ်င္ကိုးကားႏိုင္ရန္ မိန္.ခြန္းေပါင္းခ်ဳပ္မ်ိဳးကိုလည္း စီစဥ္သင့္ေနပါၿပီ။

၄-၃။ ေနာက္တစ္ခ်က္ အေရးႀကီးေသာ ကိစၥမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနႏွင့္ အတြင္းေရးမွဴးတစ္ေယာက္ ထားရိွေရးျဖစ္ပါသည္။ 'မည္ကာမတၱ' အတြင္းေရးမွဴးမ်ိဳးကိုေျပာသည္မဟုတ္ပဲ အနာဂတ္တြင္ လက္လႊဲေပးရမည့္ ဆက္ခံသူတစ္ေယာက္ကို အနီးကပ္သင္ၾကားေပးျခင္းမ်ိဳးကို ဆိုလိုပါသည္။ အင္မတန္အေရးႀကီးေသာ ေနရာျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရျခင္းမ်ိဳးသာမက အသက္အရြယ္နုပ်ိဳျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္ျမင့္မားျခင္း၊ ဥာဏ္ပညာ အေမ်ာ္အျမင္နွင့္ျပည့္စံုျခင္း စသည္တို.ႏွင့္ ျပည့္စံုရမည္ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးခါးဆက္ျပတ္ျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို.ေသာ အတြင္းေရးမွဴးတစ္ေယာက္ကို ရွာေဖြေမြးျမဴသင့္ၿပီဟု ဆိုပါမည္။

၄-၄။ ေနာက္တစ္ခုသည္ လံုၿခံဳေရးကိစၥျဖစ္ပါသည္။ ၾကည့္လိုက္လွ်င္ လံုၿခံဳေရး အင္မတန္အားနည္းပါသည္။ လူဆိုသည္မွာ ခ်စ္သူမည္မွ်ပင္ေပါေပါ မုန္းသူရိွေနတတ္ပါသည္။ ထိုမွ်သာ ဆိုပါမည္။

၅-၁။ ေျပာခဲ့သမွ်သည္ ေစတနာျဖင့္ ေျပာေသာစကားမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ရွားရွားပါးပါး အဆင့္ဆင့္ မီးအထပ္ထပ္ခတ္ၿပီးမွ ရရိွလာေသာ ေၾကးသြန္းရုပ္ထုကဲ့သို. ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးကို ဘာမဟုတ္ေသာ အျဖစ္မ်ားျဖင့္ အထင္ျမင္ေသးမခံေစခ်င္ပါ။ ထို.အျပင္ အခ်ိန္ကလည္း အင္မတန္ရွားပါးေနပါသည္။ ထို.အတူ အားရဖြယ္မ်ိဳးဆက္လည္း မျမင္မိေသးပါ။ ေျပာလိုက္မိလွ်င္ ၀ိုင္းဆဲၾကေသာ ကိစၥကလည္း ရိွေသးသည္။ ဂုဏ္ယူထိုက္သူတစ္ဦးကို ဂုဏ္ယူတတ္ေစရန္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းျပည္တိုးတက္ရန္ လိုအပ္ေသာ အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့အျဖစ္ ကူညီႏိုင္ၾကေစရန္လည္းေကာင္း ေရးသားရပါသည္။

၅-၂။ ထို.ထက္ပို၍ ဆုိရန္မရိွပါ။

အေဖ

by Thet Ka Moenyo on Tuesday, July 3, 2012 at 12:06am 
 
 

အေဖေနမေကာင္းေနခဲ့တာေတာ့ၾကာပါၿပီ။ အိုရျခင္း၊နာရျခင္းဆင္းရဲကို လက္ေတြ.ျပသေနသလို အရိုးေပၚအေရတင္ေနတဲ့အေဖ့ခႏၶာကိုယ္ေလးကို ၾကည့္ၿပီး နိဗၺိႏၵ (စာလံုးေပါင္းမေသခ်ာပါ) ခံစားခ်က္မ၀င္ေတာင္မွ ေၾကေၾကကြဲကြဲ စိတ္ကေတာ့ ၀င္၀င္လာတတ္ပါတယ္။ နာတာကိုမေျပာႏိုင္၊ ခံစားရတာကိုမေျပာႏိုင္ပဲ ျပဳစုေပးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ခုခုေျပာခ်င္ေနသလို မ်က္လံုးေတြကို စူးေနေအာင္လွန္ၾကည့္တဲ့အခါမ်ားမွာ ဘာလုပ္ေပးရမွန္းမသိ ဘာေျပာရမွန္းမသိျဖစ္ရတာအႀကိမ္ႀကိမ္ပါ။

အိမ္ေထာင္က်ေနာက္က်တဲ့အျပင္ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း အငယ္ဆံုးသားဆိုေတာ့ အေဖ့ကိုမွတ္မိတဲ့အခ်ိန္မွာ အေဖက ေတာ္ေတာ္အသက္ရေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ ေခ်ာတုန္းပါ။ ငယ္ဘ၀ရဲ. သူရဲေကာင္းေပါ့။ အေမက အိမ္ျပင္ထြက္ေလ့မရိွေတာ့ ေရႊေသြးတို.၊ မိုးေသာက္ပန္းတို. စာအုပ္ေတြ၀ယ္ေပးတဲ့ အေဖကို အသစ္အဆန္းနဲ.မ်ားတြဲၿပီး မွတ္ထားမိေလသလားမသိပါဘူး။ အေဖက ၀င္းဦးမ်ား သေဘာက်ေလသလားမသိ။ ႏွဳတ္ခမ္းေမႊးနဲ.ဘာနဲ.ပါ။ ေခ်ာတာေတာ့ေတာ္ေတာ္ေခ်ာပါတယ္။ ငယ္ငယ္က အရပ္ျပဇာတ္မွာ မင္းသားေပါ့ေလ။မယ္ဒလင္ေလးနဲ.ရိုက္ထားတဲ့ဓာတ္ပံုေလးေတာင္ရိွေသးတယ္။ အလယ္တန္းေက်ာင္းသားဘ၀က ဆရာမႀကီးတစ္ေယာက္ (အေဖနဲ.ရြယ္တူဆိုတာ အသက္ေတာ္ေတာ္ႀကီးပါၿပီ၊ ပင္စင္ယူကာနီးေပါ့) က မင္းအေဖငယ္ငယ္တုန္းက ေခ်ာလြန္းလို. ငါတို.သြားေတာင္ေခ်ာင္းၾကည့္ရတယ္ ဆိုေတာ့ ရွက္ခဲ့တာအမွတ္ရေသးတယ္။

အေဖေခ်ာတယ္ေျပာေတာ့ ကိုယ့္ငါးခ်ဥ္ကိုယ္ခ်ဥ္တယ္ေျပာလိမ့္ဦးမယ္။ ဆရာျမသန္းတင့္ကေတာင္ သူ.သူငယ္ခ်င္းအေၾကာင္း ကလ်ာမဂၢဇင္းမွာ ဆိုင္းဘုတ္ေရးသမား၏ ေ၀ဒနာဆိုၿပီး စာေရးခဲ့ဘူးတဲ့အထဲမွာ မေမ့မေလ်ာ့ မင္းသားလိုေခ်ာတဲ့အေၾကာင္း ထည့္ေရးဘူးပါတယ္။ သူတို.ႏွစ္ေယာက္ေတာ္ေတာ္ခင္ခဲ့ၾကပံုပါပဲ။ ဟိုးအရင္ကေတာ့ စိတ္လိုလက္ရရိွရင္ ျမသန္း (သူေခၚသလိုပါ) ဆိုတဲ့ေကာင္ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ကိုႀကိ္ဳက္လို. သူကြမ္းယာမွာ ပီယေဆးေရးၿပီး စားခိုင္းတဲ့အေၾကာင္း၊ ဆရာမေတြ.လို. အရိုက္ခံရတဲ့အေၾကာင္းေတြ ေျပာျပတတ္ပါတယ္။ သူ.သူငယ္ခ်င္းနဲ့အတူ ေတာခိုခဲ့ေပမယ့္ သူကေတာ့နာမည္ႀကီးမဟုတ္ေလေတာ့ ခပ္တည္တည္ပဲၿမိဳ.ေပၚ ျပန္တက္လာတာပါပဲ။ ေသြးကလည္း သိပ္နီဟန္မတူပါဘူး။အဟင္း။

တကယ္ေတာ့လည္း သူ.ဘ၀က သနားစရာဆိုတာ အခု ျပန္ေတြးမွ သိတာပါ။ အေဖလုပ္သူ (ကၽြန္ေတာ္တို.အဘိုး) က အမိန္.ေတာ္ရ ေရွ.ေနမင္း။ ခုေခတ္မဟုတ္ဘူးေနာ္၊ အဂၤလိပ္ေခတ္ကဆိုေတာ့ သိပ္ခ်မ္းသာပါတယ္။ ပခုကၠဴမွာ ပထမဆံုးဂ်စ္ကားစီးတာတဲ့ဲ။ လက္ပံေျခေပၚဘက္မွာ လယ္ေတြ လက္ညိဳးထိုးမလြဲဆိုပဲ။ ျပည္သူပိုင္သိမ္းတဲ့အထဲပါသြားတာ ဟိုတစ္ေလာကမွ သိရပါတယ္။ သူကတစ္ဦးတည္းေသာသား။ ဖတဆိုး။ သူ.အေမကၽြန္ေတာ္တို.အဘြားက သိပ္အလိုလိုက္ပံုပါပဲ။ ပန္းခ်ီပညာကိုရန္ကုန္တက္သင္၊ ရန္ကုန္ ရွဳမ၀မဂၢဇင္းမွာ စာျပင္ဆရာလုပ္ပါေသးတယ္။ ေနာက္ ပခုကၠဴျပန္လာၿပီး အေမနဲ.ညားတာပါပဲ။ အေဖက ၃၂၊ အေမက ရိွလွ ၁၆-၁၇ေပါ့။

အေဖက ကားေတြကိုလိုက္ၿပီး ပန္းခ်ီေရးတယ္၊ အမွန္ေတာ့ကားေဘးေတြမွာစာလံုးအလွေရးရတာပါ၊ ဟီးႏိုးတို.၊ ယဥ္သံုးတန္ကုန္သံုးတန္တို.ပါပဲ။ ဒီအရင္လည္း ရုပ္ရွင္ရံု ေၾကာ္ညာပိုစတာေတြေရးဘူးတယ္ေျပာပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို. မမွီပါဘူး။ ရုပ္ရွင္ရံုပိတ္ေတာ့ ကားနံပါတ္ပဲေရးရတာေပါ့။ သားသမီးကငါးေယာက္။

အကုန္နီးပါး ေက်ာင္းသားေတြဆိုေတာ့ အေဖအေတာ္ရုန္းရတယ္လို. ေျပာခ်င္ေပမယ့္ မဟုတ္ပါဘူး။ သူကေတာ့ခပ္ေအးေအးပါပဲ။ ကားနံပါတ္ေရးရင္း စကားေတြေျပာေနတာပါပဲ။ အေျပာကလည္းေကာင္းဟန္တူပါရဲ.။ သူ.စကားကို၀ိုင္းနားေထာင္ေနၾကဆိုပဲ။ အေမကေတာ့အိမ္မွာ ကေလးေတြနဲ.ဖတ္သီဖတ္သီ။ တကယ္ေတာ့ အေဖဟာ ႀကိဳးစားရမယ္ဆိုတာေတာင္ မသိရွာေလာက္ေအာင္ အျပစ္ကင္းတဲ့သူတစ္ေယာက္ဆိုတာ အခုမွေတြးမိပါတယ္။ ငယ္ငယ္ကေတာ့ အေဖ့အေပၚ မၿငိဳျငင္ေတာင္ နားမလည္ႏိုင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အသက္ေတာ္ေတာ္ရလာေတာ့ ညီအကိုေတြ တစ္လွည့္ဆီ ကားနံပါတ္ေရးရင္း ေက်ာင္းတက္ၾကပါတယ္။ အေဖနဲ.အတူတူအလုပ္သြား၊ အေဖကေတာ့ သိပ္မလုပ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို. က်ံဳးလုပ္လိုက္တာ အေဖ့တုန္းက တစ္ပတ္ေရးရတဲ့ကားတစ္စင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို.ညီအစ္ကို နွစ္ေယာက္ (တစ္ေယာက္ကေက်ာင္းတက္ေပါ့ေလ၊ညီအစ္ကိုေလးေယာက္မွာတစ္ေယာက္က ရန္ကုန္မွာေရာက္ေနပါၿပီ) တစ္ညေနနဲ. အၿပီးၿဖိဳပါေတာ့တယ္။

ဒီလိုနဲ. ကၽြန္ေတာ္တို.ေက်ာင္းတက္ေနတုန္း အေမဆံုးပါတယ္။ အေမဆံုးေတာ့ အစ္မနဲ. အေဖ အိမ္မွာႏွစ္ေယာက္ထဲက်န္တာေပါ့ေလ။ အေမမဆံုးခင္ကတည္းက သူ.ေျခေထာက္က သိပ္ သြားလို.မရေတာ့ပါဘူး။ အေမရိွတုန္းက ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါလို.ခနခန ေျပာခဲ့ေပမယ့္ သူကိုယ္တိုင္က ပ်င္းပါတယ္။ စာပဲထိုင္ဖတ္ေနတာ။ ကၽြန္ေတာ္တို.ဥာဏ္ေတြက သူ.အေမြေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္တို. အလုပ္၀င္ဘာ၀င္အခ်ိန္မွာ သူ လမ္းသိပ္မေလ်ာက္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ပက္လက္ကုလားထိုင္ေပၚမွာ ထိုင္ၿပီး ဦးစံရွားေပါင္းခ်ဳပ္ႀကီး ႏွစ္အုပ္ကို ေၾကမြသြားေအာင္ဖတ္ပါေတာ့တယ္။

အဲဒီကတည္းက သူ၀မ္းခ်ဳပ္တာပါ။ ကန္ေတာ့ပါရဲ.။ လမ္းမွမေလ်ာက္နိုင္တာ အိပ္ယာထဲမွာပဲသြားတာပါ။ အိမ္က အစ္မတစ္ေယာက္ထဲဆိုေတာ့ အစ္မနဲ.တစ္က်က္က်က္ပါ။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ အစ္မက ေတာ္ေတာ္ေလး အႏြံတာခံၿပီး ျပဳစုပါတယ္။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အစ္မက အျဖစ္ဆိုးႀကီး တစ္ခုနဲ.ဆံုးပါးသြားခဲ့ရတာပါ။ ဒီေတာ့ ညီအစ္ကိုေတြ အေဖ့ကို ရန္ကုန္ေခၚထားရပါေတာ့တယ္။

၀မ္းမသြားႏိုင္လို. ၀မ္းခ်ဴခ်ဴေပးရပါတယ္။ ဒါေတာင္မသြားလို. ေနျပည္ေတာ္ကေန ရန္ကုန္ေရာက္လို.ၾကည့္တဲ့အခါ လက္နဲ.ပဲ ကိစၥရွင္းေပးခဲ့ရတာ အႀကိမ္ႀကိမ္ပါ။ စကားလည္း သိပ္မေျပာေတာ့ပါဘူး။ ေလျဖတ္တာမဟုတ္ပဲနဲ. စကားနည္းသြားတာ သူ.ဦးေႏွာက္က တျဖည္းျဖည္း ယိုယြင္းလာေနၿပီဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို. ရိပ္မိခဲ့ဖို.ေကာင္းပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးအေဖ အစာမ၀င္ေတာ့ဘူးဆိုလို. ေအာင္ရတနာမွာတင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သြားခဲ့ရပါေသးတယ္။  ႏွာေခါင္းပိုက္တန္းလန္း၊ ေအာက္ဆီ၇်င္ပိုက္တန္းလန္း၊ ဆီးပိုက္တန္းလန္းေပမယ့္ စိတ္ထဲမွာ ကုသေနရတယ္ဆိုတဲ့ အသိနဲ. ထိထိခိုက္ခိုက္သိပ္မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ အသက္ကလည္း ႀကီးၿပီေလ။ မီးဇာ ကုန္ေနတဲ့သူတစ္ေယာက္မွန္း သိေနခဲ့ၿပီပဲ။ (မခ်စ္တတ္လို. မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီထက္ဆိုးတဲ့ ဥေပေစၦရ ကံနဲ. အစ္မကဆံုးပါးသြားေတာ့ အေဖ့ကိစၥက လက္ခံထိုက္ေသာအရာလို. ခံယူမိၾကတာပါ)

ထူထူေထာင္ေထာင္ျဖစ္လို. အိမ္ျပန္ေခၚခဲ့ၾကေပမယ့္ အေဖစကားမေျပာႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ အိပ္ယာေပၚမွာေနရေတာ့ ေက်ာပူနာေတြက အျပည့္နဲ.ပါ။ ဒူးႀကီးက မဆန္.ႏိုင္ပဲေကြးေနေတာ့ အိပ္ယာေပၚမွာ ဘယ္ေစာင္းနဲ.ညာေစာင္း ပံုစံနွစ္မ်ိဳးပဲရတာကိုး။ အိ္ပ္ယာက မထႏိုင္ေတာ့ ရွဴးေပါက္ခ်တဲ့အ၀တ္ေတြ လဲတဲ့အခါ လူမရိွခ်ိန္ဆို တစ္ေယာက္ထဲလဲရေတာ့ ဆြဲအေရြ.အျပဳမွာ အနာေတြထိခိုက္မိမွာပါပဲ။ မေျပာႏိုင္ မညည္းႏိုင္တဲ့လူတစ္ေယာက္ဟာ အေဖျဖစ္ေနတဲ့အခါ သူ.ဆင္းရဲေတြကို ျဖစ္ရတဲ့ကရုဏာတင္မက ကိုယ့္လက္ကိုပါ မုန္းမိတဲ့အျဖစ္ပါ။  ရွဴးေပါက္လို. ျမည္တြန္ေတာက္တီးမိတာက သူ.ကိုလုပ္ေပးရလို.မဟုတ္ပဲ တစ္ခါက မင္းသားလို ေနခဲ့ရသူ (အေမက သူ.ကို တကယ္ ဘုရင္တပါးလိုထားခဲ့တာပါ) အေပၚမွာ မၾကည့္ရက္လြန္းလို.ပါ။ နာရျခင္းဆင္းရဲကို တရားျပေနသလားလို.ေတြးရင္း သူ.ေဘးမွာ ဂေယာင္ကတမ္းနဲ. ၀င္ေလထြက္ေလ မွတ္မိသားမိပါေသးတယ္။

တေန.ထဲမွာ ကိုယ္လက္သုတ္သင္ေပးတာ သံုးခါေလာက္ဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ လက္အိပ္ေတြ ၀တ္၀တ္ ႏွာေခါင္းမွာ အနံ.ကစြဲေနေတာ့တာပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ပတ္ေလာက္က ရန္ကုန္က မျပန္ခင္မွာေတာင္ လက္နဲ.ပဲ၀မ္းခ်ဴေပးခဲ့ရပါေသးတယ္။

ခုနကေတာ့ အစ္ကိုတစ္ေယာက္ဖံုးဆက္ပါတယ္။ အေျခအေနမေကာင္းဘူးတဲ့။ ညီအစ္ကိုေတြ တိုင္ပင္ေတာ့ သူ.ကိုဒီထက္ပိုၿပီး မနာက်င္ေစခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ ခုနကမွ ေဖ့စ္ဘုတ္စေတးတပ္မွာ တင္လိုက္မိသလို ေသမင္းလက္ကေန အေဖ့ကို ဆြဲဆက္လုတဲ့အခါ နာက်င္မွဳ သူ.အတြက္ျဖစ္ေစမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို. မလုရက္ေတာ့ပါဘူး။ ခ်စ္သူခင္သူေတြနဲ. ေကြကြင္းရတဲ့ေ၀ဒနာကိုေၾကာက္လို. ခ်စ္သူခင္သူေတြကို နာက်င္စြာနဲ. ဆက္လက္ေနထိုင္ပါေစဆိုရင္တရားပါသလား။

အေဖဟာ တကယ္ေတာ့ မီးဇာကုန္ ဆီခန္းျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဓားသြားထက္ထက္ေပၚက ဆံခ်င္မွ်င္စေလးလို အခ်ိန္မေရြးျပတ္ေတာက္သြားပါေတာ့မယ္။ အေဖက ရန္ကုန္မွာ၊ ကၽြန္ေတာ္က ေနျပည္ေတာ္မွာ။ အေ၀းဆီက အလန္.တၾကားထျမည္မယ့္ ဖံုးသံကိုေစာင့္ရင္းနဲ. ကၽြန္ေတာ္ဒီစာကိုေရးေနပါတယ္။ ခ်စ္သူခင္သူေတြနဲ. ေ၀းေသာမ်က္ရည္ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို. က်ခဲ့ဘူးပါၿပီ။ ဆက္၍လည္းက်ရပါဦးမယ္။ မနက္ျဖန္ ရန္ကုန္ကို မသြားခင္စပ္ၾကားမွာ ထျမည္မယ့္ဖုန္းသံကို ေမွ်ာ္လင့္ေနတာလား၊ မေမွ်ာ္လင့္ခ်င္ဘူးလား။

ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အေဖ့ကို ေမာဟနဲ. ထြက္ခြာမသြားေစခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီလိုကိစၥဆိုတာက မႀကံဳခင္ကတည္းက ဘာ၀နာနဲ. ထံုထားရတဲ့ကိစၥပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို.တေတြ ခဏေလးပူေဆြးမယ္၊ေၾကာက္လန္.မယ္၊ ၿပီးရင္ေတာ့ ဇနီးသားသမီး ေတြနဲ. ဒီအပူဒီမီးကိုေမ့ၾကဦးမွာေပါ့ေလ။ ျဖစ္နိုင္ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ မေမ့တတ္ခ်င္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္မွာေရးဘူးသလိုေပါ့။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ မ်က္ရည္မက်သူလည္း ျဖစ္လိုတယ္။ သူတပါးမ်က္ရည္ကို သိမ္းဖယ္ေပးႏိုင္တဲ့သူလည္း………………………….ျဖစ္လိုလွပါေတာ့တယ္။

(ေဖ့ဘုတ္မွာတင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကို မဖ်က္ပါဘူး၊ အေဖဆံုးတာက ၁၂နာရီ ၇မိနစ္ပါ)

ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ေသာ မ်က္လံုးမ်ား

၁။ (အတိအက်မဟုတ္ေသာ္လည္း) ဆရာေမာင္သာခ်ိဳ၏ သမီးဖတ္ဖို.စာစုမ်ားထဲမွေခါင္းစဥ္ျဖစ္ပါသည္။ အထူးကုေဆးခန္းတစ္ခု၀ယ္ တံုကင္ျဖင့္ တန္းစီေနၾကေသာ လူနာမ်ားကို ျဖတ္၀င္ကာ စာေရးမေလးအား 'ရွယ္' ရမလားဟု ေမးခဲ့ေသာ စိနလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ပူပင္ေရးတို.ျဖင့္ ေစာင့္ေနၾကေသာ လူနာမ်ား၊ လူနာရွင္မ်ားက စူးစူး၀ါး၀ါး ၾကည့္ၾကေသာအခါ၀ယ္ ထိုလူမေနတတ္မထိုင္တတ္ျဖစ္ကာ ေဆးခန္းအတြင္းမွ ျပန္ထြက္သြားရသည့္ အေၾကာင္းျဖစ္သည္။ ကိုယ့္အား တိုက္ရုိက္ ထိပါးျခင္းမရိွေသာ္လည္း မသင့္ေတာ္၊မေလ်ာ္ကန္သည့္ (သို.ေသာ္ တရားစြဲဆိုမရသည့္) ကိစၥမ်ားတြင္ မ်က္လံုးႏွင့္ျဖစ္ေစ သေဘာမတူမွဳကို ျပသင့္ေၾကာင္း ဆရာေမာင္သာခ်ိဳက ေရးထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုသို. အၾကည့္မ်ား၊ မ်က္လံုးမ်ားကို ဆရာက 'ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ေသာ မ်က္လံုးမ်ား' ဟု နာမည္ေပးပါသည္။

၂။ က်င့္၀တ္ကိစၥသည္ 'ဘြားဘြားေပၚ'ေနေသာ အရာမ်ားရိွသကဲသို. အလြန္သိမ္ေမြ.ေသာ အရာမ်ားလည္းရိွပါသည္။ အလွဴ၀ိုင္း၀ယ္ ပုဇြန္ေျခာက္ခ်ည္း ခပ္စားေသာ လက္မ်ားကို တရားစြဲ၍မရပါ။ သို.ေသာ္လုပ္ေကာင္းပါ၏ေလာ။ ငါးပါးသီလကို မေဖာက္ေသာ္လည္း ဆာေလာင္ေနသည့္ ကေလးကို ေရွ.ထားကာ စားစရာပြဲအလွ်ံအပယ္ႏွင့္ ေၾကာင္ေတာင္ၾကည့္ကာ စားေကာင္းပါ၏ေလာ။ ထို.အျပင္ လူဆိုသည္မွာ ကာရိုက္တာျဖစ္ပါသည္။ type မဟုတ္ပါ။ ဆိုလိုသည္မွာ အၿမဲဆိုးသြမ္းလာေသာ ေဒ၀ဒတ္ပင္လွ်င္ ေကာင္းသည့္တစ္ခ်ိန္ေတာ့ ရိွပါလိမ့္မည္။ ထို.အတူ အၿမဲေကာင္းေနသူလည္း မရိွပါ။ အၿမဲဆိုးေနသူလည္းမရိွပါ။ (ပုထုဇဥ္မ်ားကိုသာ ဆိုလိုပါသည္) ထိုအခါ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရဂာ ေမးခြန္းေလးတစ္ခုႏွင့္ လူ.သေဘာကို ေကာက္ယူရခက္ပါသည္။ မရဟုမေျပာပါ။ သိသာထင္ရွားေသာ ကိစၥမ်ား၊ ျပတ္ျပတ္ ထင္ထင္ ရိွေနေသာ ကိစၥမ်ား ေတြ.ေကာင္း ေတြ.ႏိုင္ပါသည္။ ခက္ေၾကာင္းကို သာ ေျပာလိုရင္းျဖစ္ပါသည္။ ၃။ ဘြားဘြားေပၚေနေသာ က်င့္၀တ္ကိစၥမ်ားကို (လက္ေတြ.ဘ၀တြင္) ေတြ.သည့္တိုင္ သူရို.၏ ကာရိုက္တာကို ျပန္ၾကည့္ရပါမည္။ ခြင့္လႊတ္ထိုက္ေသာ က်င့္၀တ္ေလာ၊ တစ္ႀကိမ္မွားသည္ျဖစ္သည့္တိုင္ ခြင့္မလႊတ္ထိုက္ေသာ (ကေလးဖ်က္ခ်ေပးျခင္းကဲ့သို.ေသာ) က်င့္၀တ္ေလာ စသည္ျဖင့္ ၾကည့္ထိုက္သည္ဟုာူဆပါသည္။ ထို.အတူ တံု.ျပန္ခ်က္ေပးရာ၀ယ္ အထက္တိုင္ျခင္း၊ သတိေပးျခင္း၊ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနျခင္းတို.သည္ လူပုဂၢိဳလ္အလိုက္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ဟုပင္ယူပါသည္။ (မိမိအယူျဖစ္ပါသည္၊ ကိုယ့္စကားကိုယ္ တာ၀န္ယူပါသည္) လူပုဂၢိဳလ္အလိုက္ဟူသည္ အဂတိလိုက္ထားေသာ ပုဂၢိဳလ္အလိုက္ကို ဆိုလိုရင္းမဟုတ္ပါ။ ခ်စ္ေသာ ပုဂိၢဳလ္၊ မုန္းေသာပုဂၢိဳလ္၊ မသိေသာပုဂိၢဳလ္၊ ေၾကာက္ေသာပုဂၢိဳလ္ ဟူ၍ ခြဲျခင္းမဟုတ္ပါ။  သူ၏ က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာျမင့္မားမွဳ အတြက္ရည္ရြယ္ေသာ ပုဂိၢဳလ္အလိုက္ တံု.ျပန္ျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။

၄။ က်င့္၀တ္ကိစၥသည္ 'ကိုယ့္ကိစၥ' သာ ျဖစ္သည္။ သူရို.လည္း မေကာင္းတာ လုပ္ေနတာ ငါလည္း လုပ္လိုက္မဟဲ့ဟု လုပ္၍မျဖစ္ပါ။ သူရို.မေကာင္းတာ ကိုယ္ျမင္ထားေသာ္လည္း သူရို.ေကာင္းထားတာ ကိုယ္ျမင္ခ်င္မွ ျမင္ခဲ့ပါမည္။ အထက္လူႀကီး မေကာင္းတာေတြ လုပ္ေနတယ္ ေျပာမျဖစ္ လို. ေအာင့္ခံေနရတယ္ဟု ေတြးမိလွ်င္ ကိုယ့္ကို ေအာင့္ခံေနရေသာ ကိုယ့္တပည့္မ်ားရိွမရိွေတာ့ ျပန္ေတြးေစခ်င္ပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ေျပာေသာ စကားကို အမွတ္ရေစခ်င္ပါသည္။ ကိုယ့္ကိစၥကို အရင္ၿပီးေအာင္လုပ္ပါ ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ဘုရားရွင္က ရဟန္းကိစၥကိုေျပာျခင္းျဖစ္ေသာ္လည္း က်င့္၀တ္ကိစၥအတြက္ ယူသံုးလိုပါသည္။ 'မင္း ငါးမွ်ားေနတာ ငါျမင္တယ္၊ ဆရာေတာ္ႀကီးတိုင္မယ္။' 'ဟာမင္းကဘယ္ကေနျမင္တာလဲ၊' ' ငါ ပ်ားဖြတ္ရင္း ျမင္တာ' ဆိုလွ်င္ေတာ့ မဟုတ္ေသးပါ။

၅။ ဆရာေအာင္သင္း၏ ဥပမာကို ခနခန ျပန္ေျပာေနမိပါသည္။ ေကသရာဇာ ျခေသၤ့သည္ ျမက္မစားရပါ။ သို.ေသာ္ မိသားစု၊ ဘ၀၊ သံေယာဇဥ္တို.ျဖင့္ ပူပန္ရွဳပ္ေထြးလာရေသာအခါ ျခေသၤ့ ျမက္စားကိန္း ႀကံဳလာႏိုင္ပါသည္။ ထိုအခါ ' ငို၍စားပါ' ဟုသာ ေျပာရပါမည္။ ျခေသၤ့ျမက္စားရသည္မွာ ငိုစရာကိစၥျဖစ္ပါသည္။ အရသာရိွရိွ ၀မ္းပမ္းတသာ လုပ္ေန၍မရပါ။ (လုပ္ေနသူမ်ားရိွပါသည္) ျမက္ကို မျဖစ္မွသာ စားရပါမည္။ ျမက္ႀကိဳက္ေသာ ျခေသၤ့မ်ားကိုလည္း သတိေပးရပါမည္။ 'ျမက္စားျခေသၤ့မ်ိဳး' တည္ေထာင္လာသူမ်ားအားလည္း ကာကြယ္ရပါမည္။

၆။ ေျပာသမွ် ျပန္ခ်ဳပ္ပါမည္။ က်င့္၀တ္ကိစၥသည္ 'ကိုယ့္ကိစၥ' ျဖစ္ပါသည္။ ထိုကိုယ္တြင္ 'ေလာကကိုေစာင့္ေရွာက္ေသာ မ်က္လံုးမ်ား' တပ္ဆင္ထားပါေလ။

၇။ ထိုထက္ပို၍ ဆိုရန္မရိွပါ။